بایگانی بخش اندیشه



باهم، اما همیشه؟ - پرسشی در مورد نمونه جامعه گرینلند

ساختار خویشاوندی و پیچیدگی تحول فرهنگی

عباس مؤدب – این گزارشی است درباره جامعه‌ی بومیان گرینلند. توجه آن به ساختارهایی است که صرفا با قانون و توصیه خیرخواهانه دگرگون نمی‌شوند.

منشور بیست تشکل و مسئله دولت آینده

محمد حاجی‌نیا ــ «منشور بیست تشکل»، با عطف به مطالباتش، طرحی از دولت آینده را ترسیم می‌کند. مقاله پیش رو تأملی بر این چشم‌انداز از خلال خوانش انتقادی مقاله سعید رهنما درباره منشور است.

پیشه‌وری که بود و فرقه دموکرات آذربایجان چه در سر داشت؟

میثم بادامچی − تأسیس فرقه، پس از مذاکراتی که دراوائل شهریور ۱۳۲۴ میان میرجعفر پیشه وری و حاج علی محمد شبستری صورت گرفته بود، با انتشار بیانیه‌ای به امضای ۴۸ نفر از مؤسسان موقت آن...

در گفت‌ و گو با ژیلبر آشکار : جهان و جنگ سرد جدید 

گفت‌وگوی تیری لابیکا با ژیلبر آشکار به مناسبت انتشار کتاب جدید او، جنگ سرد جدید: ایالات متحده، روسیه و چین، از کوزوو تا اوکراین.

دولت‌سازی در ایران؛ وثوق‌الدوله یا رضاخان میرپنج؟ 

رضاشاه و وثوق‌الدوله هر دو در پی توانمند کردن هرچه بیشتر دولت مرکزی بودند اما در دو مسیر متفاوت: یکی در درون منطق مشروطه و تلاش برای باقی ماندن در آن و دیگری در تلاش...

انقلاب در غیاب حزب‌ها و سازمان‌های چپ

ف.دشتی – ضعف چپ ایران چه علت‌هایی دارد؟ تصحیح دیدگاه سوسیالیستی باید در چه راستایی صورت گیرد؟

جنبشِ «زن، زندگی، آزادی» و آینده‌ی دین در ایران

جویا آروین – جنبش صرفاً با حکومتِ دینی یا دینِ حکومتی سرِ ستیز ندارد؛ فراتر می‌رود و تقدسِ دینی را از بن و پایه نشانه می‌گیرد.

ارتباط حزب توده و فرقه‌ی دموکرات آذربایجان

میثم بادامچی − حزب توده به عنوان یک حزب سراسری ایران با جدایی‌طلبی مخالف بود و هرگونه اتهام تجزیه‌طلبی به فرقه را نیز رد می‌کرد. «مسئله‌ی اصلی» برای حزب توده حل مسئله‌ی آذربایجان و کردستان...

وعده‌ی دروغین ChatGPT

نوام چامسکی، یان رابرتز و جفری واتومول – ماشین‌هایی چون ChatGPT عمیقا متفاوتند با نحوه‌ی استدلال و کاربرد زبان از سوی انسان‌ها. این تفاوت‌ها محدودیت‌های شدیدی برتوانایی‌های این برنامه‌ها تحمیل کرده، اختلال‌هایی نازدودنی در آنها...

دولت و بازتولید سرمایه جهانی: مثال بازنشستگی در فرانسه

امتناع دولت فرانسه از پذیرش خواست و ارادۀ عمومی درقبال مسئلۀ بازنشستگی، که فعلاً با توسل به یک جور «وضعیت اضطراری» حل و فصل شده، نه فقط مختص به ماکرون و نیروهای نولیبرال جامعه فرانسه...

مسائل سوسیالیسم

ف. دشتی – آیا ما باید با توجه به شکست‌های پی در پی انقلاب‌های سوسیالیستی در قرن پیش، از «اندیشه‌ی سوسیالیسم» نیز چشمپوشی کنیم؟

 «دولت» در کجای تحلیل آصف بیات قرار دارد؟

حمیدرضا یوسفی − آصف بیات در تحلیل خود مشخصاً به «دولت» و دقیق‌تر بحران دولت نمی‌پردازد، و این بی‌توجهی به بحران دولت، فهم روابط قدرت در ساختار سیاسی حاکمیت را با مشکل مواجه می‌سازد. از...

رضاشاه و زمینه‌ی فرهنگی تاسیس فرقه‌ی دموکرات آذربایجان و حزب دموکرات کردستان

میثم بادامچی – این بخش نخست از یک مجموعه ۹ بخشی است که به بازخوانی حکومت یک ساله‌ی فرقه‌ی دموکرات در آذربایجان اختصاص دارد.

تأسیس: لیبرالیسم و دموکراتیسم

محمدرضا نیکفر – این نوشته مقدمه‌ای است بر نقد منشورها و متن‌های مطالباتی و برنامه‌ایِ منتشر شده در دوره‌ی جنبش "زن، زندگی، آزادی".

سمِ نفرت: آنها ما را به چه نحوی زنده می‌خواهند؟

گلنار نریمانی ــ وقتی مرگ کارگر نیست، استبداد چه می‌کند؟ مسمومیت‌های گسترده و ترس فراگیری که از آ‌سمان و هوا بر سر دختران ایران و میلیون‌ها ایرانی می‌ریزد پاسخی نسبتاً روشن می‌دهد: در بی‌اثر شدن...

آلن بدیو و بدیل وضعیت موجود

آریامن احمدی – بررسی کتاب «در ستایش سیاست» بدیو که ترجمه فارسی آن به قلم مجید وحید از سوی نشر مرکز منتشر شده است.

برای او که شهروند “ایرانشهر” بود

سید جواد طباطبایی، پژوهشگر تاریخ و فلسفه سیاسی، در لس‌آنجلس درگذشت. او مدرنیستی بود که پوزیتیویسم رایج تاریخ‌شناسی قرن ۱۹ و ۲۰ را بی هیچ کم و کاستی قبول می‌کرد و تئوری‌هایش را با فکت‌های...