نگرانی پن سوئد از افزایش مخالفان طرح شهرهای پناه

از اوایل سال ۲۰۱۴ میلادی تاکنون، برخی از چهره‌های سیاسی در سوئد با طرح موسوم به «شهرهای پناه» که از نویسندگان کشورهای استبدادی حمایت می‌کند، مخالفت کرده‌اند. از این رو «پن سوئد» (انجمن قلم)، کمپینی را برای جلب افکار عمومی برای حمایت از طرح شهرهای پناه آغاز کرده است.

«روز گذشته یکم اکتبر سال جاری، کارزاری در خانه فرهنگ استکهلم در این زمینه برگزار شد و شمار زیادی از نویسندگان و روزنامه‌نگاران سوئدی و غیر سوئدی با حضور در این گردهمایی و با بازخوانی بخشی از آثار نویسندگان مختلف جهان که از حمایت طرح «شهرهای پناه» برخوردار شده‌اند، حمایت خود را برای ادامه این برنامه اعلام کردند.

در سال جاری، یکی از مخالفان شهرهای پناه، نیکلاس بورنه‌ریم، نماینده حزب محافظه کار مودرات بوده که با حمایت حزب نژادپرست «دموکرات‌های سوئد»، بارها مخالفت خود را با پذیرش نویسنده در شهر پناه یوله ابراز کرده است.

نماینده حزب مدرات سوئد تنها به مخالفت اکتفا نکرده و یک قدم بر آن افزوده و شکایتی را در این زمینه به دادگاه کشوری Förvaltningsdomstolen تسلیم کرده و خواهان توقف حمایت سوئد از نویسندگان تحت «ستم» و «سانسور» شده است.

او بر این عقیده است که اجرای طرح شهر پناه خارج از امکانات اقتصادی شهرداری‌های مختلف کشور سوئد است.

اول جولای سال جاری نیز دادگاه کشوری سوئد به نفع شهرداری شهر یوله رای داده است. حال پن سوئد در اطلاعیه خود نوشته است: «ما این حکم دادگاه را بسیار خطرناک دیده‌ایم و تا دیر نشده است می‌خواهیم نشان دهیم که ما نویسندگان این کشور چگونه درباره طرح شهرهای پناه می‌اندیشیم.»

در میان ده‌ها نویسنده و روزنامه‌نگار و شاعری که در کارزار خانه فرهنگ و تئاتر شهر استکهلم شرکت کردند، کاتارینا فروستنسون، شاعر و عضو آکادمی ادبیات نوبل، مصطفی جان نویسنده و روزنامه‌نگار، پر ویرتن نویسنده و روزنامه‌نگار و اگنتا کلینزپور نویسنده و روزنامه‌نگار، همراه با ده‌ها فعال حقوق بشر شرکت داشتند. فوژان روزبه، کنشگر ایرانی‌تبار سوئد هم در تیم برگزارکننده این برنامه است.

تا به امروز شهرداری‌های بیش از ده شهر سوئد، حمایت خود را از طرح موسوم به «شهرهای پناه» اعلام کرده‌اند.

شهرهای پناه، با همکاری مجموعه‌ای به نام «آیکورن» (شهرهای بین‌المللی پناه) که مقر آن در نروژ است، از نویسندگان، روزنامه‌نگاران و هنرمندانی که در کشور خود با سانسور و نقض آزادی بیان مواجه بوده‌اند یا مورد تهدید و آزار قرار گرفته‌اند، حمایت می‌کند تا فارغ از فشار و سرکوب حکومت‌های استبدادی به خلق آثار مورد نظر خود بپردازند. این حمایت در قالب یک بورس برای اقامت دو ساله نویسنده منتخب در شهرهای عضو این زنجیره صورت می‌گیرد.

شهرداری شهر یوله نیز به عنوان یکی از ده شهر یادشده در سوئد، حاضر به پذیرش نویسندگان مورد حمایت پروژه «شهرهای پناه» شده است، اما  حال بیم این می‌رود با که با حکم دادگاه، دیگر شهرهایی که آمادگی خود را برای حمایت از نویسندگان زیر فشار کشورهای استبدادزده اعلام کرده‌اند خود را از این پروژه کنار بکشند.

پن سوئد همچنین نگران گسترش برخوردهای مشابه در دیگر کشورهای اروپاست. این تشکل قصد دارد با ادامه برنامه «کمپینی برای شهرهای پناه»، مانع مخالفت و عقب‌نشینی شهرهای مختلف در همکاری با طرح «شهرهای پناه» شود و به آنها ضرورت ادامه این طرح در سوئد و دیگر کشورهای اروپایی را بر اساس اصول حقوق بشر گوشزد کند.

پروژه شهرهای پناه پس از اعلام فتوای آیت‌الله خمینی علیه سلمان رشدی بنیان گذاشته شد. به دلیل وجود سانسور و محدودیت‌های آزادی بیان در ایران، نویسندگان ایرانی زیادی از این پروژه استفاده کرده‌اند. ازجمله نویسندگان و روزنامه‌نگاران ایرانی‌ای که تاکنون به واسطه این پروژه چند سالی در شهرهای مختلف اروپایی فعالیت کرده‌اند و آثارشان به زبان‌های کشور میزبان ترجمه شده است می‌توان به امید شمس، امیر حسن چهل تن، پگاه احمدی،حسن یوسفی اشکوری، سحر بیاتی،  پروین اردلان، سپیده جدیری،سودابه علیشاهی، احسان عابدی، شیوا ارسطویی، فرج سرکوهی، مانا نیستانی، محسن عمادی، ، منصور کوشان، آسیه امینی، نعیمه دوستدار، نسرین مدنی، محمد رهبر، مریم هوله، مهسا نیکان، الهه رهرونیا، ناما جعفری، عزیز سنگتراش و … اشاره کرد.

در ماه‌های گذشته مخالفت با پروژه شهرهای پناه در سوئد، با واکنش‌های گوناگونی روبه‌رو شده و زمینه بحث‌های گوناگونی را درباره آزادی بیان و مبارزه با سانسور در روزنامه‌های سوئد و رادیو و تلویزیون این کشور فراهم کرده است.