سخنان روحانی در مورد اهمیت و فشار تحریم‌ها ادامه دارند. او در بجنورد گفت آنها که تحریم را مهم نمی‌دانند انگار از مردم خبر ندارند. روحانی در نشست خبری خود هم گفته بود که تحریم‌ها آب و نان مردم را هم فرا گرفته است.

ظریف روحانی

یک هفته است که رئیس جمهور ایران در مناسبت‌های مختلف، بر وزن و پیامد تحریم‌ها تاکید می‌کند. روحانی روز یکشنبه ۲۴ خرداد در ورزشگاه تختی بجنورد گفت کسانی که می‌گویند نباید با دیپلمات‌های زبده با کشورهای ۱+۵ مذاکره کنیم، از جیب مردم خبر ندارند. او به نکوهش کسانی پرداخت که «زنجیر تحریم را برای مردم آماده کردند و  هر جنسی را از خارج با قیمت ۱۰ تا ۱۵درصد گران‌تر وارد کردند و این هزینه را از جیب مردم دادند.»

یک روز قبل، روحانی در نشستی خبری یادآوری کرده بود که تحریم‌ها حتی سدهای تامین کننده آب خوردن مردم هم را هم در بر گرفتند: «ابعاد تحریم‌ها گسترده بود و آب و نان مردم را فرا گرفت.»

او در این کنفرانس، از هزینه‌ای ۷۲۰ میلیون دلاری برای واردات در یک دوره هشت ساله یاد کرد: «کشور کاملا متکی به بیرون بود و همین واردات، علامت لازمه برای تحریم‌ها را داد.»

روحانی در بجنورد گفت ما در تهران یا اینجا شعار علیه تحریم‌ها نمی‌دهیم، بلکه در سازمان ملل علیه لغو تحریم‌ها اقدام خواهیم کرد. قطعنامه‌های منجر به تحریم ایران، همگی در شورای امنیت تصویب شده‌اند و لغو آنها مستلزم موافقت شورای امنیت و گزارش مثبت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تاسیسات هسته‌ای ایران است.

روحانی در نشست مطبوعاتی خود در روز شنبه ۲۳ خرداد، پروتکل الحاقی را به طور تلویحی پذیرفته و گفته بود: «ایران می‌خواهد با اجرای توافق و پروتکل ثابت کند که اتهامات بی‌اساسی به این کشور زده می‌شود.»

پروتکل الحاقی جزیی از بیانیه لوزان است و بدون آن توافق نهایی امضا نخواهد شد اما کشمکشی سیاسی و تبلیغاتی در محافل سیاسی و جناح‌های رقیب داخلی بر سر پذیرش این پروتکل وجود دارد. بخشی از این کشمکش‌ها در واکنش به مصوبه‌ کنگره آمریکاست که نظارت نمایندگان این کشور بر توافق اتمی را الزامی می‌کند. بخشی دیگر نیز به رقابت‌ها و منافعی باز می‌گردد که هدایت آن را عمدتا نظامیان و اصولگرایان بر عهده دارند.

رئیس جمهور ایران یک هفته پیش‌تر در مراسم روز ملی محیط زیست عنوان کرده بود که تحریم‌ها باید لغو شوند تا با سرمایه‌گذاری، از مشکل آب تا مشکل مالی و اقتصادی مردم حل شود.

این سخنان با واکنش اعتراضی رئیس قوه قضاییه، دادستان کل کشور، رئیس مجلس و رئیس مجلس خبرگان همراه شد که اذعان روحانی به فشار تحریم‌ها را، تلاش دولت برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای خواندند. صادق لاریجانی، رئیس قوه قضاییه از جمله گفت: «این که به گونه‌ای در مقابل دشمن سخن بگوییم که گویا مشکلات کشور معطوف به تحریم‌هاست و کشور براثر تحریم‌ها کاملا وامانده، کار غلطی است.»

مهلت توافق نهایی اتمی ۳۰ ژوئن تعیین شده است. طرفین اذعان کرده‌اند که روند نگارش متن برجام کند پیش می‌رود. شرط مقامات جمهوری اسلامی برای امضای توافق نهایی، لغو یکباره تحریم‌هاست. شرط غرب نیز پذیرش پروتکل الحاقی و اعتمادسازی از طریق بازرسی‌های متداول یا سرزده به تاسیسات هسته‌ای ایران است.

یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس گفته است پروتکل پس از امضای توافق جامع به جریان می‌افتد و تحقیق در باره ماهیت برنامه‌های اتمی ایران می‌تواند چند سال طول بکشد.

سخنان روحانی را می‌توان تلاشی برای هموار کردن راه پذیرش پروتکل و امضای وافق جامع ارزیابی کرد. به همان اندازه که زمان به مهلت توافق اتمی نزدیک‌تر می‌شود، روحانی در باره پیامدهای تحریم و لزوم برون رفت از مشکلات جاری صریح‌تر حرف می‌زند.

به نظر می‌رسد تاکید او روی لغو تحریم‌ها از طریق سازمان ملل، زمینه‌سازی برای امضای توافق نهایی و انداختن مذاکرات به مسیری حقوقی و فارغ از حاشیه‌های سیاسی باشد. روحانی برای اجرای وعده‌های انتخاباتی خود و مقابله با مشکل بیکاری نیز نیاز به سرمایه، سرمایه‌گذار و گشایش فضای اقتصادی دارد و این همه در گرو لغو تحریم‌هاست.

بیشتر بخوانید:

انتقاد از روحانی به خاطر اذعان به وزن تحریم‌ها

پروتکل الحاقی؛ چانه‌زنی و چالش سیاسی در متنی حقوقی

مذاکرات هسته‌ای در سایه «بی‌اعتمادی متقابل»

عراقچی: بنای ما در مذاکرات بر بی‌اعتمادی است

فرماندهان سپاه و توافق هسته‌ای لوزان