گلندا وات، نوازنده «کاریلون» یا ناقوس‌های کلیسایی است که امروز تبدیل به مرکزی فرهنگی و سالن نمایش شده است. گلندا کودکی خود را در سیدنی، استرالیا و در کلیسای «اندروی مقدس» گذارنده است؛ پدرش آنجا کارگر بوده و عمو و برادرش ناقوس‌نواز بوده‌اند. او ۱۲ ساله بود که برادرش به او نواختن ناقوس‌های کاریلون را آموخت.
ناقوس‌نوازی به شکل تاریخی به عهده پسران نوجوان و زورمندی بوده که در کلیساها زندگی می‌کردند و درس دین می‌آموختند؛ بیشتر به این به خاطر که نواختن کاریلون‌ها که معمولاً از ۱۰ تا ۲۳ زنگ چدنی و برنزی سنگین تشکیل شده‌اند، زور بازو می‌طلبد. گلندا هم بازوهایش را از همین کار به دست آورده است.
«کاریلون» را در فارسی «سنتور کلیسایی» یا «سنتور زنگی» معرفی کرده‌اند که با توجه به اینکه این ساز کوبه‌ای است و منبع صدا، زنگ‌های سنگین چند تنی از جنس برنز هستند، استفاده از واژه سنتور زیاد برگردان خوبی نیست. این ساز کوبه‌ای از چندین ناقوس جداگانه تشکیل شده که هر ناقوس، نُتی منحصربه‌فرد تولید می‌کند. محدوده صدایی کاریلون بستگی به تعداد ناقوس‌ها دارد. برخی کاریلون‌ها مثل کلیسای «اندروی مقدس» ۱۰ زنگه‌اند و برخی دیگه تا دو اکتاو نُت را هم پوشش می‌دهند.
نزدیک به سه دهه پیش وقتی کلیسایی که گلندا وات در آن ناقوس می‌نواخت تبدیل به مرکز فرهنگی و سالن نمایش شد، مناسک مذهبی هم تعطیل شدند. گلندا که زن پر زوری بود، در مقابل کلیسا در یک باشگاه زیبای اندام به عنوان مربی استخدام شد و هیچوقت فکر نمی‌کرد که مجدد بتواند آلت موسیقی‌ای را که از کودکی آموخته بود، بنوازد.
گلندا را در حال نواختن ببینید:
چندی پیش مرکز فرهنگی «اندروی مقدس» از گلندا خواست به مناسب اجرای قطعه‌های مشهور کریسمسی در سالن این مرکز، مجدد کاریلون را بنوازد. واکنش گلندا با تردید بود: «شاید از زمانی که من به بالای برج ناقوس‌ها می‌رفتم و می‌نواختم، ۳۰ سال گذشته باشد.» این بار اما گلندا با لباس بدن‌سازی و دستکش‌های وزنه‌برداری حاضر شد تا ناقوس‌ها را بنوازد.
مادر گلندا از ارتفاع می‌ترسد. گلندا همیشه می‌خواسته به مادرش نشان دهد که چگونه «زنگ‌ها را می‌نوازد». ویدئوهایی که گلندا برای مادرش می‌گیرد و در «یوتیوب» می‌گذارد ناگهان پرطرفدار می‌شوند. او می‌گوید: «من اصلاً خودم هم نمی‌دانم که چه شد. صحبت‌های نظردهندگان را در مورد بدنم، دم‌اسبی‌ام، جلو و عقب رفتنم در زبان‌های مختلف می‌خوانم و همه‌چیز خیلی شگفت‌انگیز است.»
گلندا همه کودکی‌اش را با همین کارلوینی که شاید بیش از صد سال از عمر آن می‌گذرد، نواخته است. اما در کلیساهای دیگر به‌ویژه در هلند، که که بیشتر تعداد کاریلون‌های جهان را دارد، نوازندگی زنگ‌ها به این اندازه زور بازو نمی‌طلبد. سیستم‌های ناقوسی پیشرفت کرده‌اند. اهرم‌ها و چرخ و طناب‌های مختلف، کار نوازنده را کم کرده‌اند و با فشار دادن دسته‌های کوچک‌تر می‌توان کاریلون‌های ۳۰-زنگه را هم به صدا در آورد.
در قرون وسطی، ناقوس‌های کلیسایی را به عنوان زنگ‌های خطر برای آگاه کردن مردم از آتش سوزی، طوفان، جنگ، و سایر فجایع استفاده می‌کردند. استفاده موسیقیایی از زنگ‌ها در قرن ۱۶ میلادی و در منطقه فلاندر اروپای مرکزی آغاز شد، جایی که اکنون متعلق به مرز جغرافیایی شمال بلژیک است اما مردم آن بیشتر هلندی زبان‌اند.
آوای ناقوس‌های کلیسایی به این ترتیب اکنون قرن‌هاست که قسمتی از حافظه موسیقیایی انسان «غربی» است. گلندا وات هم به این همین دلیل خوشحال است که مالکان جدید کلیسا از او خواسته‌اند به برج ناقوس‌ها برود و زنگ‌ها را به صدا در بیاورد. او می‌گوید: «برخی‌ها بافتنی می‌بافند، من زنگ می‌نوازم. از بد یا خوب روزگار است که بقیه محل ناچارند خسارت سرگرمی من را بدهند. شنیده‌ام که روزهایی که باد می‌وزد، صدای زنگ‌ها را تا منطقه “وست مونت” هم می‌شنوند. بستگی به شرایط جوی دارد.»
ویدئو نواختن ناقوس‌ها توسط گلندا تا کنون ۱۸هزار بار در فیس‌بوک بازنشر شده است و بیش یک میلیون نفر آن را تماشا کرده‌اند. برخی کامنت گذاشته‌اند که فضای کلیسا مقدس است و این کار، کاری زنانه نیست. برخی به لباس گلندا معترض شداند و گفته‌اند لباس ورزش نیمه‌برهنه مناسب کلیسا نیست. بسیاری هم او را تشویق کرده‌اند و به ویژه بازوهای ورزیده گلندا توجه بسیاری را جلب کرده است.
صرف نظر از همه نظرات مثبت و منفی، کلیسای «اندروی مقدس» اکنون سال‌هاست که دیگر مکانی مذهبی نیست و سالن نمایش است. برای کسانی که در فرهنگ مسیحی غربی بزرگ شده‌اند، صدای ناقوس‌های کلیسا نوستالژی زمان نزدیک شدن به تولد مسیح است. گلندا وات به این حرف‌ها کاری ندارد، او صدای زنگ‌ها را دوست دارد و می‌گوید با توجه به تشویق‌های مردم، خیال دارد تمام روزهای نزدیک به کریسمس را ناقوس بنوازد.
در گزارش تصویری زیر با ساختار ساز کوبه‌ای کاریلون آشنا می‌شوید:
این مردانه زنانه کردِنِ ، دنیا را کشت.
سه قصه / 06 December 2015