برکناری امیرعبداللهیان در راستای تغییرات سخت‌افزاری در سیاست منطقه‌ای ایران تلقی شده اما قاسم سلیمانی تنها یک روز پس از عزل او، دولت بحرین را به مقاومت مسلحانه تهدید کرد. چرا یک فرمانده سپاه، وزارت خارجه را دور می‌زند؟

Amir abdolahian Soleimani
امیرعبداللهیان مناسبات نزدیکی با سپاه و بسیج دارد و از دیپلمات‌هایی بود که از دولت احمدی‌نژاد وارد تیم وزارت‌خارجه دولت روحانی شد.

برکناری امیرعبداللهیان از معاونت عربی و آفریقایی وزارت خارجه به معنای تغییراتی در سیاست منطقه‌ای ایران، چشم‌انداز سوریه و رهیافت‌های جدید در مناسبات با کشورهای عربی تلقی شده است. اصولگرایان از عزل امیرعبداللهیان ناخشنودند و رسانه‌ها و دیپلمات‌های اصلاح‌طلب برکناری او را به مواضع تند و اطهارات ماجراجویانه در امور منطقه نسبت داده‌اند. رسانه‌های عرب‌زبان این تغییر را به فال نیک گرفته‌اند.

علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس دهم می‌گوید: «ممکن است برخی دولت‌ها برخی سلایق را داشته باشند اما سیاست‌های منطقه‌ای ایران در حمایت از مقاومت تغییر نخواهد کرد.»

خبرگزاری مهر، سه‌شنبه اول تیر به نقل از بروجردی نوشت، سیاست‌ خارجی و منطقه‌ای نظام توسط رهبر جمهوری اسلامی تعیین می‌شود اما کمیسیون امنیت ملی از جابه‌جایی حسین امیرعبداللهیان به هیچ وجه خرسند نیست.

بیشتر بخوانید: یک عزل و دو نصب در وزارت خارجه ایران

وبسایت رجانیوز نزدیک به سپاه و بسیج نوشت ظریف یکی از چهره‌‏های مهم نقش‌آفرین در سیاست‌‏های منطقه‌ای ایران و حمایت از محور مقاومت در سال‌‏های اخیر را از معاونت وزارت خارجه برکنار کرد: «باید دید دولت یازدهم که این روزها با کلاف در هم تنیده برجام و نتایج بی حاصل آن در گیر است، برای مسائل منطقه‌ای و خصوصا سوریه چه نسخه‌‏ای را پیچیده است و این بار قرار است چه سناریویی در این باره پیاده شود که اولین قربانی آن حسین امیرعبداللهیان بوده است.»

رجانیوز می‌نویسد تصمیم به برکناری امیرعبداللهیان پس از دیدار ظریف و کری در اسلو قطعیت یافته و به نظر می‌رسد پروژه برجام ۲ با محوریت پرونده سوریه، پس از دیدار ظریف با کری کلید خورده باشد.

«زبان غیردیپلماتیک»

برکناری امیرعبداللهیان به توافق احتمالی ایران، روسیه و آمریکا در سرنوشت بشار اسد ارتباط داده شده است. دیپلمات‌های ارشد ایرانی در بررسی عزل او از جمله به مواضع ماجراجویانه و سخنان بی‌پرده او در مسائل منطقه‌ای پرداخته‌اند.

جاوید قربان اوغلی مدیرکل پیشین افریقای وزارت خارجه گفته کارنامه امیرعبداللهیان در دیپلماسی منطقه‌ای ایران قابل ‌قبول نبود. وبسایت “فرارو” از قول قربان اوغلی نوشت: «درک او از منطقه و رویکرد سیاسی او در شأن یک دیپلمات نبود و بیشتر با زبان غیردیپلماتیک صحبت می‌کرد.»

شمس‌الدین خارقانی، سفیر سابق ایران در آلمان عنوان کرده که تغییرات اخیر در وزارت خارجه در راستای کارآمد کردن سیاست منطقه‌ای ایران و لزوم حضور افرادی با تفکرات جدید صورت گرفته است: «در سال های اخیر وزیر خارجه درگیر مسائل دیگری بوده و به همین دلیل بخشی از سیاست خارجی در دست گروه‌هایی در کشور بوده که شاید خیلی هم با سیاست خارجی ارتباطی نداشته باشند.»

بیشتر بخوانید: قاسم سلیمانی دولت بحرین را به مقاومت مسلحانه تهدید کرد

خارقانی به “فرارو” می‌گوید ما شاهد بودیم که به جای مذاکره و تعامل، درگیری را انتخاب کرده بودند: «اما اکنون به دلیل توافق روسیه و آمریکا و همچنین برگزاری کنفرانس تهران با حضور وزرای خارجه روسیه، ایران و سوریه مشخص شده که کارآمد کردن و به روز کردن سیاست ها در سوریه در دستور کار قرار گرفته است.»

افشار سلیمانی سفیر پیشین ایران در آذربایجان هم برکناری امیرعبداللهیان را به تحولات جاری در موضوع سوریه  و تغییر رویکرد ایران از سخت افزاری به نرم افزاری نسبت داده است: «با توجه به آنکه نیروهای متحدین (ائتلاف آمریکایی) در سوریه قوی‌تر عمل می‌کنند و پتانسیل بیشتری از نیروهای متفقین (ایران، روسیه، سوریه، عراق و حزب الله) دارند، این تغییر به این دلیل صورت گرفته که حرف‌های جدیدی گفته شود یا حداقل شخص جدیدی به عنوان معاون وزیر خارجه مسائل را پیگیری کند و همچون معاون سابق خلاف صحبت‌های وزیر صحبتی نکند.»

«حلقه رابط سپاه و وزارت خارجه»

رسانه‌های منطقه تهدید بی‌سابقه دولت بحرین از سوی قاسم سلیمانی را به عزل امیرعبداللهیان مربوط می‌دانند. روزنامه “الموجز” چاپ قاهره نوشت: «وزیرخارجه ایران، نماینده سپاه پاسداران را برکنار کرد.»

روزنامه الحیات، چاپ لندن نیز برکناری امیرعبداللهیان را با دیدار ظریف و کری در اسلو مرتبط دانست.

وبسایت العربیه در یادداشتی نوشته است که دوران معاونت امیرعبداللهیان در وزارت خارجه با اوج‌گیری تنش بین ایران و کشورهای عربی مقارن بود و او اظهارات مداخله‌جویانه‌ای بیان می‌کرد.

به گزارش العربیه، امیرعبداللهیان به سپاه پاسداران نزدیک بود و نقش “حلقه رابط” بین وزیر خارجه و فرمانده سپاه قدس را ایفا می‌کرد.

در این گزارش آمده که سپاه پاسداران با جابه‌جایی امیرعبداللهیان مخالف بود و  بیانیه بی‌سابقه قاسم سلیمانی خطاب به دولت بحرین، نشانگر آن است که او می‌خواهد بعد از امیرعبداللهیان مستقیما وارد “دیپلماسی جنگ” بشود.

در همین زمینه