در روز یکشنبه، ۳۱ آذراعلام شد که هفت نماینده مجلس از محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه، «درباره علت بازگرداندن سفیر ایران در سوریه بدون انتخاب جایگزین» پرسیده‌اند و خواسته‌اند که وزیر در مجلس حاضر شود و به این پرسش پاسخ گوید. در پرسش این نمایندگان که اسامی‌شان اعلام نشده، آمده است که بازگرداندن سفیر به دنبال «برکناری دیپلمات انقلابی آقای امیرعبداللهیان» صورت می‌گیرد.

حسین امیرعبداللهیان − محمدرضا رئوف شیبانی
حسین امیرعبداللهیان، معاون سابق وزیر خارجه − محمدرضا رئوف شیبانی، سفیر سابق ج.ا. در دمشق

در این پرسش فرض بر این قرار گرفته که عدم تمدید مأموریت محمدرضا رئوف شیبانی، سفیر جمهوری اسلامی در سوریه، پیامد برکناری حسین امیرعبداللهیان از سمت معاونت وزیر امور خارجه در بخش کشورهای عربی و آفریقایی است. هفت نماینده اصول‌گرای پرسش‌گر پرسیده‌اند چرا علی‌رغم پایان دوره پنج ساله حضور محمدرضا رئوف شیبانی در دمشق، مأموریت او با دستوری ویژه تمدید نشده است. پس از پایان مأموریت رئوف شیبانی، وزارت خارجه سرپرستی سفارت جمهوری اسلامی در دمشق را به کاردار سفارت سپرده است.

دخالت نظامی جمهوری اسلامی در سوریه سفارتخانه دمشق را به صورت مرکز هماهنگی نظامی درآورده و این سفارتخانه زیر نظر نیروی قدس سپاه پاسداران عمل می‌کند. رئوف شییانی برای نظامیان نقش مطلوبی را پیش می‌برده است. در مرکز، رئیس او حسین امیرعبداللهیان بوده که او نیز به عنوان کارگزار سپاه در وزارت خارجه شهرت داشته است.

برکناری «دیپلمات انقلابی»

حسین امیرعبداللهیان، که رسانه‌های افراطی او را نمونه یک «دیپلمات انقلابی» می‌دانند، در اوایل امسال از پست معاونت وزیر امور خارجه برکنار شد و اندکی بعد مقامی یافت با عنوان دستیار ویژه رئیس مجلس و مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی.

رسانه‌های اصول‌گرای افراطی، همانند کیهان، مشرق و خردنامه همشهری، برکناری امیرعبداللهیان را مقابله ظریف با مشی انقلابی رهبر در برخورد با کشورهای عربی، به ویژه در مقابل عربستان سعودی دانستند. نشریه “خردنامه همشهری” برکناری او را چنین تفسیر کرد: «شایعه برکناری ایشان از چند ماه قبل در رسانه ها پیچیده بود. روزنامه لبنانی المستقبل وابسته به جریان المستقبل (و عربستان) چند ماه قبل در مطلبی نوشت: از آنجا که امیرعبداللهیان از مسئولان ایرانی در پرونده های عربی خاورمیانه مانند پرونده عراق و سوریه محسوب می شود، تصمیم به برکناری وی می تواند اقدام مثبتی در تقویت روابط با اعراب محسوب شود. در واقع برخی کشورهای عربی منطقه به خصوص عربستان از مواضع این دیپلمات کهنه کار اظهار گله مندی کرده و آن را در راستای سیاست های تنش زدایی  ندانسته بودند. اما به طور کلی هماهنگ نبودن ایشان با دولت و مواضع انقلابی ایشان در قبال حوادث منطقه،  را میتوان اصلی ترین دلایل برکناری وی دانست.» در ادامه این نوشته خردنامه آمده است: « اعمال تغییرات مهره های کلیدی در وزارت خارجه، درست کمتر از 3 روز پس از دیدار ظریف و کری در نروژ [در ۲۶ خرداد ۱۳۹۵]، ذهن را به سمت یک هماهنگی با طرف امریکایی برای این تغییرات می برد.»

همان هنگام «خبرگزاری دانشجو»، که یک رسانه اصول‌گرای افراطی مرتبط با بسیج و سپاه است، این پرسش را مطرح کرد که: «آیا عزل عبداللهیان به معنای تغییر سیاست ایران است؟» تغییر محسوسی در سیاست جمهوری اسلامی در سوریه و عراق و در برخورد با عربستان صورت نگرفته و این بخش سیاست خارجی همچنان در اختیار رهبر و نظامیان است. کشاکش جناحی اما خود را به صورت کشاکش بر سر افراد نشان می‌دهد، و این بار موضوع کشاکش این است که سفیر بعدی در دمشق که خواهد بود.