قوه قضاییه از درون و بیرون با بحران روبه‌روست. انتقادهای فزاینده از دستگاه قضایی به دایره محمود احمدی‌نژاد و دوستان (خودی‌های دیروز) رسیده است و آنها از صدر تا ذیل این دستگاه را هدف انتقادهایی تند قرار می‌دهند که اگر کس دیگری آنها را مطرح کند، ممکن است با عواقب سنگینی روبه‌رو شود. تجربه شمار زیادی از محکومان سیاسی دستگاه قضایی هم نشان‌دهنده این واقعیت است.

عکس از آرشیو

جدای از بحران بیرونی اما قوه قضاییه به دلیل گسترش فساد و ناکارآمدی از درون نیز با بحران رو‌به‌روست و خبرهایی درباره تشکیل پرونده برای آن دسته از کارکنان و قضاتی که متهم در دست داشتن در فساد هستند، منتشر می‌شود.

در این آشفته‌بازار دستگاه قضا اما معاون منابع انسانی قوه قضاییه دوشنبه ۷ بهمن ماه خطاب به کارآموزان قضایی گفته است حجم کار قاضی در ایران در مقایسه با استانداردهای دنیا بالاست و برخی اختیارات مالی و اداری دولت، مخل استقلال قوه قضاییه است. (خبرگزاری کار ایران-ایلنا)

حجت‌الاسلام علیرضا امینی: امروز این حجم کار و این همه تلاش در دستگاه {قضا} توسط همین قضات و در کنار همکاران اداری ایشان صورت می‌گیرد و متأسفانه بی‌مهری‌های زیادی هم به این دستگاه و این عزیزان می‌شود؛ اما توجه داشته باشیم داوری مردم در مورد دستگاه صرفاً بر اساس آرای صادره نیست؛ نوع رفتار و مواجهه ما هم در این داوری تأثیر گذار است.»
کریم لاهیجی: «وقتی ما می‌گوییم جرم در حقوق جزا یعنی از عملی که از ناحیه من سر بزند، به کس دیگری ضرر وارد شود. حال یا نسبت به شخص خودش یا نسبت به اموالش مثل دزدی و …. ولی من شراب بخورم، نخورم، من لباس پوشیده بپوشم، نپوشم. من یک عملی انجام بدهم که ضرر نزند؛ جرم نیست.»

علیرضا امینی که یک روحانی است در جمع کارآموزان دستگاه قضا گفته است: «بخشی از سختی کار به حجم کار در دادسراها و محاکم بر می‌گردد که متأسفانه در مقایسه با استانداردهای دنیا بالاست و متأسفانه روز به روز هم بیشتر می‌شود که البته باید برای رفع آن تدابیری اندیشیده شود.»

با توجه به این اظهارات معاون منابع انسانی قوه قضاییه این پرسش مطرح می‌شود که اساسا چرا حجم کار و شمار پرونده‌ها برای رسیدگی قضایی چنین افزایش فزاینده‌ای یافته است که در مقایسه با استاندارهای جهانی بالاست و هر روز بیشتر هم می‌شود؟

عبدالکریم لاهیجی، حقوقدان، فعال حقوق بشر و رئیس افتخاری فدراسیون جهانی جامعه‌های حقوق بشر که مقیم پاریس است در پاسخ به این سوال به زمانه می‌گوید: «یکی از هرج و مرج‌هایی که در جمهوری اسلامی به وجود آمده این است که آمده‌اند و حقوق الهی را هم اضافه کرده‌اند به حقوق آدم‌ها. یعنی چه؟ یعنی روسری سر نکردن جرم است. شراب‌خواری جرم است. رابطه آزاد بین زن و مرد و دیگر روابط فردی جرم است. یعنی آن چیزهایی که دیگر در دنیای متمدن جرم به شمار نمی‌رود، در جمهوری اسلامی همچنان جرم است.»لاهیجی در ادامه درباره ماهیت جرم می‌گوید: «وقتی ما می‌گوییم جرم در حقوق جزا یعنی از عملی که از ناحیه من سر بزند، به کس دیگری ضرر وارد شود. حال یا نسبت به شخص خودش یا نسبت به اموالش مثل دزدی و …. ولی من شراب بخورم، نخورم، من لباس پوشیده بپوشم، نپوشم. من یک عملی انجام بدهم که ضرر نزند؛ جرم نیست.»

به گفته لاهیجی، جمهوری اسلامی به عنوان یک حکومت مذهبی مرز میان جرم و گناه را از بین برده و بر اثر همین امر، کار قضات هم زیاد شده است: «یعنی در واقع جرم‌تراشی کرده‌اند. یک اعمالی که در گذشته جرم نبوده و شاید در برخی جوامع عقب افتاده جرم محسوب می‌شده؛ جمهوری اسلامی اینها را هم در قانون مجازات اسلامی اضافه کرده به جرایم و بنابراین عملا کار دادگستری زیاد شده است.»

کار قضایی، سوهان روح برای قاضی؟

معاون منابع انسانی قوه قضاییه اما در بخش دیگری از صحبت‌های خود اثر حجم بالای پرونده‌ها را بر نوع کار قضایی چنین تشریح می‌کند: «{این شرایط} به گونه‌ای است که گاهی به روح و روان قاضی فشار می‌آورد. حال اگر نگرش خود را نسبت به کاری که انجام می‌دهید همراه نکنید این کار سوهان روح شما می‌شود اما اگر نگرش شما به این کار مثبت باشد و بدانید که برای یک هدف والا یعنی بسط عدالت و احقاق حق تلاش می‌کنید، سختی‌ها آرام آرام کم خواهد شد.»

معاون منابع انسانی قوه قضاییه اما درباره اهمیت استقلال قوه قضاییه نیز سخن گفته است. به گفته امینی در قانون اساسی تلاش زیادی شده تا دستگاه قضا در مقابل سایر قوا و نهادها خصوصا قوه مجریه استقلال لازم را داشته باشد: «در حال حاضر دستگاه قضایی ما در مقایسه با سایر کشورها از این جهت ممتاز است. با وجود این گمان بنده این است که در مواردی این غرض به خوبی تأمین نشد و پاره‌ای از اختیارات مالی و اداری دولت مخل استقلال قوه قضاییه است.»

امینی از کارآموزان خواسته است وقتی کارشان را آغاز کردند به افرادی که باسابقه‌ترند احترام بگذارند: «احترام به همکاران و تواضع نسبت به ایشان علاوه بر اینکه یک ارزش اخلاقی است به اعتلای سازمان هم کمک می‌کند.»

  • در همین زمینه
فساد ساختاری در قوه قضاییه و قبح‌زدایی از آن