مجتبا یوسفیپور – سرانجام روز یکشنبه سیامین جشنواره فیلم فجر با برگزاری مراسمی در تالار وحدت تهران و معرفی برگزیدگانش به کار خود پایان داد و سال سینمایی تازهای آغاز شد.
در گزارش این هفته نگاهی داریم به هفته دوم این جشنواره، معرفی برگزیدگان بخشهای مختلف و همچنین آخرین خبرها از آغاز به کار سازمان سینمایی کشور. در حاشیه هفته نیز نگاهی داریم به ماجرای پرمخاطبترین فیلم جشنواره امسال یعنی “قلادههای طلا”.
آغاز به کار سازمان سینمایی
سرانجام شایعهها به حقیقت تبدیل شدند و در گرماگرم روزهای جشنواره فیلم فجر، با حکم محمد حسینی، وزیر ارشاد اسلامی، در مراسمی ویژه جواد شمقدری به عنوان رئیس سازمان سینمایی کشور معرفی شد.
در این مراسم که در روز ۱۸ بهمنماه با مجریگری جهانگیر الماسی، بازیگر سینما برگزار شد، جمعی از مسئولان و سینماگران حضور داشتند. در بخشی از مراسم محمد حسینی، وزیر ارشاد در ارتباط با دلایل بهوجود آمدن سازمان سینمایی گفت: “ما ظرفی داشتیم که در درون آن وظایفی تعریف شده بود و حالا مظروف ما توسعه یافته است و فعالیتهای سینمایی در آن نمیگنجد. حالا معاونت باید ارتقای جایگاه پیدا کند و با شکلگیری سازمان سینمایی روز به روز دستاوردهای جدیدی را در سینما شاهد باشیم. باید بپذیریم که معنای اینها دولتی کردن سینما نیست.”
جدا از وزیر ارشاد و فرهنگ اسلامی، جواد شمقدری نیز در سخنان و مصاحبههای خود تأکید کرده است که هدف از تأسیس این سازمان “دولتی کردن سینما” نیست. شمقدری در سخنرانی خود در این جلسه راهاندازی این سازمان را حاصل پیگیریهای وزیر ارشاد و دستور شخص محمود احمدینژاد، رئیس جمهور ایران عنوان کرد.
محمد حسینی وزیر ارشاد اسلامی: معاونت باید ارتقای جایگاه پیدا کند و با شکلگیری سازمان سینمایی روز به روز دستاوردهای جدیدی را در سینما شاهد باشیم. باید بپذیریم که معنای اینها دولتی کردن سینما نیست.
به گفته شمقدری در حالت فعلی رئیس سازمان سینمایی در جایگاه معاون وزارت ارشاد قرار دارد. اما سه معاونت در این سازمان ترکیب شدهاند. یکی از این معاونتها، معاونت نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد است که به گفته شمقدری “پیش از این پروانه ساخت و نمایش در اداره کل نظارت و ارزشیابی صادر میشد. ما دیگر با تأسیس سازمان سینمایی نظارتی در این بخش نداریم و ساز و کار آن با بخش خصوصی به طور مستمر ادامه پیدا میکند.”
با اینحال سازمان سینمایی همچنان دارای سه معاونت خواهد بود. یکی از این معاونتها، معاونت امور فعالیتهای سمعی و بصری است که وظایفی مشابه حوزه مدیر کل نظارت و ارزشیابی خواهد داشت. دیگر معاونتی که در سازمان سینمایی فعالیت خواهد کرد، معاونت بودجه و پشتیبانی است.
روز بعد از این مراسم جواد شمقدری در “برنامه تلویزیونی هفت” حاضر شد و به سؤالات فریدون جیرانی مجری این برنامه در ارتباط با سازمان سینمایی پاسخ داد. در بخشی از این گفتوگو شمقدری اشاره کرد که سعی دولت بر این است که از این پس برخی از مسئولیتها را از دوش خود برداشته و به بخش خصوصی واگذار کند. بخشی از این مسئولیتها در حوزه صدور مجوز و پروانه ساخت خواهد بود. همانگونه که شمقدری گفته است، در این بخش سعی میشود با تهیهکنندگانی کار شود که بیشتر بتوانند اعتماد دولت را جلب کنند.
جواد شمقدری در مراسمی رسمی حکم ریاست سازمان سینمایی کشور را از محمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرد.
شمقدری افزوده است که “تلاش میکنیم به سمتی برویم که ۵۰ تهیهکننده به عنوان امین نظام مسئولیت کنترل خطوط قرمز در فیلمها را بر عهده داشته باشند.”
در این حالت مسئولیت آثار سینمایی به عهده تهیهکننده و کارگردان خواهد بود و آنگونه که شمقدری اشاره کرده است، دیگر از این پس قرار نیست برای مثال مجلس از وزیر ارشاد در ارتباط با ساخت فیلمی پرسش کند، بلکه با توجه به تشکیل دادگاهی ویژه، این کارگردان و تهیهکننده هستند که باید پاسخگو باشند و در صورتی که شکایتی علیه اثر آنها به دادگاه ارائه شود، باید در دادگاه حضور یابند و جوابگو باشند. در همین گفتوگو شمقدری اشاره کرد که در حال حاضر سه سینماگر برای ساختههایشان به این دادگاه احضار شدهاند.
با آنکه سازمان سینمایی به شکل رسمی آغاز به کار کرده است، اما هنوز ماهیت و چگونگی کار آن برای بسیاری از اهالی سینما مبهم است. رئیس سازمان نیز در مصاحبههای تلویزیونی و مطبوعاتی خود به پاسخهایی سربسته اکتفا کرده و وعده داده است تا به زودی اطلاعات بیشتر و روشنتری را ارائه دهد. اما آنچه تا اینجا از گفتههای شمقدری استنباط شده، حکایت از نظارت بیشتر دولت بر سینما دارد، چنانکه این مسئله حتی مسعود فراستی، منتقد “برنامه تلویزیونی هفت” را نیز به صدا درآورد که “آقایان حتی میخواهند بر برنامه هفت هم نظارت داشته باشند!”
جشنواره فیلم فجر: اختتامیه بخش بینالملل
دوشنبه هفته گذشته بخش بینالملل جشنواره فیلم فجر به کار خود پایان داد و در بخشهای مختلف برندگان نهایی به این ترتیب معرفی شدند:
در بخش مسابقه سینمای بینالملل یا جام جهاننما سیمرغ بلورین بهترین فیلم به رشید بوشارب و ژان برآ برای فیلم “عمر قاتل من است” از فرانسه تعلق گرفت. ماریوس هولست برای فیلم “سلطان جزیره شیطان” محصول مشترک نروژ، فرانسه، سوئد و لهستان جایزه بهترین کارگردانی را از آن خود کرد و سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه نیز به رشید بوشارب و اولیویر لورل برای فیلم “رود لندن” اهداء شد.
داریوش مهرجویی برای فیلم “نارنجی پوش” جایزه بهترین فیلم بخشهای سینمای آسیا و بینالادیان جشنواره را دریافت کرد.
درک تید برای بازی در فیلم “صدای تیره” ساخته بهروز افخمی دیپلم افتخار بهترین بازیگری را گرفت و دیپلم افتخار بهترین دستاورد هنری یا فنی نیز به علیرضا زریندست برای فیلمبرداری فیلم “ملکه” از ایران تعلق گرفت.
در بخش سینمای آسیا داریوش مهرجویی برای فیلم “نارنجیپوش” سیمرغ بلورین بهترین فیلم را دریافت کرد. این فیلم همچنین توانست جایزه بهترین فیلم بخش “بینالادیان” را به دست آورد. سیمرغ بهترین کارگردانی به بانمی تاکاشی از ژاپن برای فیلم “پرونده هاکامادا” و سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه نیز به جانگ جین از کره جنوبی برای فیلم “آسمان عشاق” تعلق گرفت.
شیرین یزدانبخش از ایران نیز موفق شد برای بازی در فیلم “بوسیدن روی ماه” دیپلم افتخار بهترین بازیگری را از آن خود کند. جایزه ویژه دستاوردهای فنی و هنری این بخش نیز به فیلم “۱۱ گل ” از کشور چین رسید.
“روزهای زندگی” فیلمی که بیشترین جوایز جشنواره امسال را از آن خود کرد.
و سرانجام در بخش “سینمای سعادت” جشنواره امسال سیمرغهای بهترین فیلم و بهترین کارگردانی به ترتیب به فابین وونیه و اسماعیل فروخی برای فیلم “آزادگان” از فرانسه تعلق گرفتند. پریوش نظریه در بخش بازیگری و مرتضی هدایی در بخش بهترین دستاورد فنی و هنری برای فیلم “در انتظار معجزه” دیپلم افتخار دریافت کردند و سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه نیز به عبدل قدوسالامین برای فیلم “ریسمانی نزدیکتر از رگ” از لبنان اهدا شد.
جشنواره فیلم فجر: اختتامیه بخش سینمای ایران
امسال مسئولان جشنواره برای جلوگیری از روی دادن مشکلات سالهای گذشته دست به ابتکار جالبی زدند. در سالهای قبل معمولاً ازدحام جمعیت در روز اختتامیه مشکلاتی برای ورود سینماگران به سالن ایجاد میکرد و گاه حتی نامزدها نیز برای حضور در سالن دچار مشکل میشدند. امسال دبیر جشنواره از تمامی نامزدهای جشنواره دعوت کرد تا پیش از آغاز مراسم در هتل لاله تهران حاضر شوند و پس از برگزاری یک مراسم پذیرایی ساده به تالار وحدت، محل برگزاری اختتامیه جشنواره اعزام شوند. سینماگرانی چون چون مانی حقیقی، شیرین یزدانبخش، ویشکا آسایش، پانتهآ بهرام، علی قویتن، ترانه علیدوستی، پیمان معادی، رضا عطاران، علی عطشانی، مهدی صباغزاده، جهانگیر الماسی، پرویز شیخطادی، سعید راد، یکتا ناصر، منوچهر هادی، سید هادی منبتی ، مصطفی کیائی و هنگامه قاضیانی از کسانی بودند که در این مراسم حاضر شدند و به همراه کاروان ویژه اختتامیه جشنواره به تالار وحدت رفتند.
سعید راد دیپلم افتخار بهترین بازیگری مرد را دریافت کرد.
مراسم با کمی تاخیر آغاز شد. در بخش فیلمهای مستند مانی حقیقی برای فیلم “مهرجویی: یک کارنامه ۴۰ساله” سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را از آن خود کرد. سیمرغ بلورین بهترین فیلم مستند نیز به فتحالله امیری برای فیلم “در جستوجوی پلنگ” رسید و هیأت داوران جایزه ویژه خود را به فیلم “بهترین مجسمه دنیا” ساخته حبیب احمدزاده اهداء کردند.
در بخش “نگاه نو” و یا مسابقه سینمای ایران نیز رضا عطاران سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را برای فیلم “خوابم میآد” دریافت کرد و فیلم “گیرنده” نیز به عنوان بهترین فیلم، سیمرغ بلورین این بخش را از آن خود کرد. در دیگر بخشها، دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه به فیلم “گیرنده”، دیپلم افتخار بهترین بازیگر مرد به سعید راد برای فیلم “گیرنده” و دیپلم افتخار بهترین بازیگر زن به مهناز افشار برای فیلم “برف روی کاجها” اهدا شد. ناصر گیتیجاه در بخش بازیگری و مانلی شجاعیفر در بخش کارگردانی نیز لوح تقدیر دریافت کردند. همچنین فیلم “فیلا دلفی” لوح تقدیر بهترین دستاورد هنری و فنی و فیلم “تهران ۱۵۰۰” دیپلم افتخار بهترین جلوههای رایانهای را از آن خود ساختند.
اما در بخش مسابقه سینمای ایران یا مهمترین بخش جشنواره فیلم فجر، فیلم “روزهای زندگی” ساخته پرویز شیخطادی که در ۱۴ رشته نامزد دریافت سیمرغ بلورین بود، توانست به همراه فیلم “ضد گلوله” دیپلم افتخار بهترین فیلم جشنواره سیام را از آن خود کند. جشنواره امسال در این بخش هیچ فیلمی را شایسته دریافت سیمرغ بلورین ندانست.
پرویز شیخطادی کارگردان فیلم “روزهای زندگی”، بهترین کارگردان جشنواره سیام فجر
“روزهای زندگی” همچنین توانست سیمرغ بلورین رشتههای بهترین کارگردانی برای پرویز شیخطادی، بهترین بازیگر زن برای هنگامه قاضیانی، بهترین فیلمبرداری به امیر کریمی، بهترین جلوههای میدانی برای محسن روزبهانی، بهترین چهرهپردازی برای عباس صالحی و دیپلم افتخار بهترین صداگذاری برای فرامرز ابوالصدق را نیز به دست آورد. مصطفی کیایی نیز برای فیلم “ضد گلوله” سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه این دوره از جشنواره را دریافت کرد. در دیگر بخشها فرهاد اصلانی سیمرغ بهترین بازیگر مرد، اکبر عبدی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و یکتا ناصر سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را به دست آوردند. بهناز جعفری هم برای بازی در فیلم “تلفن همراه رئیس جمهور” دیپلم افتخار بازیگری دریافت کرد. آخرین ساخته داریوش مهرجویی یعنی فیلم “نارنجیپوش” نیز جوایز بهترین تدوین و جایزه ویژه هیأت داوران را از آن خود کرد.
سه فیلم “انتظار معجزه”، “شور شیرین” و “ملکه” نیز به ترتیب جوایز ویژه دبیر جشنواره، بهترین فیلم از نگاه ملی و فیلم برگزیده تماشاگران بخش بینالملل جشنواره را به دست آوردند و فیلم “برف روی کاجها” ساخته پیمان معادی نیز سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را برد.
جشنواره فیلم فجر: چند حاشیه کوتاه
پرویز شیخطادی بعد از دریافت سیمرغ بلورین خود آن را به ابوالقاسم طالبی کارگردان فیلم “قلادههای طلا” اهدا کرد. بعد از این اقدام، محمد حسینی، وزیر ارشاد اسلامی با پس دادن جایزه شیخطادی به او، گفت که به پاس این کار سیمرغی جداگانه به طالبی اهدا خواهد شد. شیخطادی در هنگام دریافت جایزه خود گفت: “دلم میخواست ده سیمرغ وجود داشت تا آنها را به پیشکسوتانی بدهم که اینجا حضور دارند.”
اکبر عبدی در هنگام دریافت جایزه بهترین بازیگری: من باید این جایزه را برای بازی در فیلم “ای ایران” میگرفتم، به خاطر حضور در فیلم فهیمترین کارگردان سینمای ایران که دو سال به طول انجامید.
اکبر عبدی که امسال جایزه بهترین بازیگر مرد مکمل را برد، با “زنجیر پای تابوت خواندن” جایزهاش، در این ارتباط گفت: ” من باید این جایزه را برای بازی در فیلم «ای ایران» میگرفتم، به خاطر حضور در فیلم فهیمترین کارگردان سینمای ایران که دو سال به طول انجامید (…) من جایزهام را بارها و بارها از مردم گرفتهام، اما این جایزه را باید برای «آدمبرفی» میگرفتم که اصلاً به بخش مسابقه راه نیافت.” او که با زبان طنز سخن میگفت دلیل دریافت جایزه را “همراه بودن آن با ماشین” عنوان کرد.
پیمان معادی نیز بعد از دریافت جایزه بهترین فیلم از دید تماشاگران گفت: “صحبت خاصی ندارم، من برای ده سال آیندهام از شما مردم خوبم سیمرغ بلورین، جایزه و انرژی گرفتم. من برای سینمای ایران هستم و در این سینما میمانم. دوست دارم در این زمان جای اصغر فرهادی را خالی کنم.” این سخنان معادی حاضران در سالن را به تشویق واداشت.
یکتا ناصر در هنگام دریافت جایزه خود گفت: “کاش در این جمع و این بالا یک خانم هم حضور داشت تا وقتی ما خانمها به روی صحنه میآئیم بتوانیم با کسی دست بدهیم و انرژی خود را تخلیه کنیم.”
فرهاد اصلانی که به علت بازی در سریال “ساخت ایران” در خارج از کشور به سر میبرد نتوانست برای دریافت جایزه خود حاضر شود و به جای او دخترش به روی صحنه رفت و این جایزه را گرفت.
اکبر عبدی، مانی حقیقی، سعید راد، ناصر گیتیجاه و رضا عطاران از سینماگرانی بودند که حضورشان بر روی صحنه با تشویق شدید تماشاگران روبرو شد.
خبرهای اکران
از این هفته با پایان سیامین جشنواره فیلم فجر بار دیگر سینماها نمایش عمومی فیلمها را به روال همیشگی آغاز میکنند. چهار فیلم جدید از روز یکشنبه نمایش عمومی خود را در سینماهای تهران آغاز کردند.
زندهیاد خسرو شکیبایی با فیلم “شب” بار دیگر به پرده سینماها بازگشت
در گروه سینمایی آزادی فیلم “ساعت شلوغی” ساخته آرش معیریان جایگزین فیلم “پرندهباز” شد. در این فیلم بازیگرانی چون سحر قریشی، شاهرخ استخری، بهنوش بختیاری، پژمان بازغی و فتحعلی اویسی بازی کردهاند. در خلاصه داستان فیلم آمده است که “ساعت شلوغی” ملودرامی اجتماعی است که داستان زن و مرد جوانی را روایت میکند که زیر یک سقف اما جدا از یکدیگر زندگی میکنند.
فیلم “شب” ساخته رسول صدرعاملی دیگر فیلمی است که از این هفته در گروه سینمایی عصر جدید به جای فیلم “پاریس تا پاریس” بر روی پرده رفت. “شب” از ساختههای قدیمی صدرعاملی است و اکران آن این فرصت را برای تماشاگران فراهم میکند تا بعد از مدتها بار دیگر تصویر زندهیاد خسرو شکیبایی را بر پرده سینماها ببینند. علاوه بر شکیبایی، عزتالله انتظامی و امین حیایی دیگر بازیگران اصلی این فیلم هستند. فیلمنامه فیلم توسط کامبوزیا پرتوی بر اساس طرحی از اصغر فرهادی نوشته شده است و داستان گروهبانی است که برای تحویل مجرمی سابقهدار به زندان یکی از شهرستانها، مجبور میشود تا به همراه مجرم شبی را در مشهد بگذراند.
دیگر فیلم تازه اکران فیلم “قبرستان غیرانتفاعی” با بازی علیرضا خمسه، دانیال عبادی، ستاره اسکندری، بهنوش بختیاری و حامد بهداد است. محسن دامادی این فیلم کمدی را کارگردانی کرده و داستان آن ماجرای ساختن یک قبرستان غیرانتفاعی در حاشیه شهر تهران است.
علی مصفا و لیلا حاتمی در نمایی از فیلم “چیزهایی هست که نمیدانی” از فیلمهای تازه اکران
و بالاخره آخرین فیلمی که از این هفته نمایش عمومی خود را آغاز کرد “کنسرت روی آب” ساخته جهانگیر جهانگیری بود. این فیلم در گروه سینمایی آفریقا به روی پرده رفته است و بازیگرانی چون حمید لولایی، فرزاد فرزین، علیرضا اوسیوند، فلور نظری و احمد پورمخبر در آن بازی کردهاند. داستان فیلم درباره جوانی است که آرزو دارد تا روزی بر عرشه یک کشتی در خلیج فارس، ترانهای درباره خلیج فارس بخواند.
همچنین از فردا چهارشنبه فیلم سینمایی “چیزهایی هست که نمیدانی” ساخته فردین صاحبالزمانی در ۹ سینمای تهران به روی پرده خواهد رفت. در این فیلم بازیگرانی چون علی مصفا، مهتاب کرامتی و لیلا حاتمی بازی کردهاند و داستان آن درباره علی، راننده آژانسی است که دچار انزوا شده است و سیما، دوست و همکلاس قدیمی او سعی میکند او را از این انزوا بیرون بیاورد.
حاشیه هفته: قلادههای طلا و جذب مخاطب
گویا امسال مسئولان سینمایی سعی کردهاند تا از تمامی تجربیات خود استفاده کنند تا دیگر بار شاهد اتفاقی مشابه آنچه سال گذشته رخ داد نباشند. نمونه آن هم درس گرفتن از تجربه تلخ شکست نمایش فیلم “پایاننامه” در جشنواره سال گذشته بود. تجربهای که امسال برای نمایش فیلم “قلادههای طلا” خوب به کار گرفته شد.
“قلادههای طلا” از چندین روز پیش از آغاز جشنواره خبرساز شد. اول که اعلام شد دچار ممیزی شده است و قرار است تا اصلاحاتی بر فیلم وارد شود. بعدتر، ابوالقاسم طالبی کارگردان فیلم اعلام کرد که فیلم رسماً توقیف شده و دلیل آن فشار از جانب سازمانی خارج از وزارت ارشاد است. اینگونه که عوامل فیلم گفتهاند، داستان فیلم در ارتباط با حوادث بعد از انتخابات ریاست جمهوری ایران است و فیلم داستان حضور یک فرد نفوذی در ردههای بالای سازمان اطلاعات ایران را به تصویر میکشد، گویا این موضوع باعث شده تا وزارت اطلاعات با نمایش فیلم مشکل پیدا کند. بعد از آغاز جشنواره سرانجام گفته شد که این فیلم قرار است تا در بخش خارج از مسابقه جشنواره به نمایش درآید.
نمایی از “قلادههای طلا” فیلمی که تبدیل به پرمخاطبترین فیلم جشنواره شد
اولین نمایش عمومی فیلم بازتابهایی منفی در پی داشت و همین مسئله باعث شد که نمایش بعدی فیلم در برج میلاد و برای اهالی مطبوعات و رسانه لغو شود. اما سرانجام فیلم در سالن رسانهها نیز به نمایش درآمد و این شایعات و بازی تبلیغاتی توقیف فیلم باعث شد تا همه برای تماشای فیلم هجوم ببرند و برخلاف فیلم “پایاننامه” که سال قبل با سالن خالی و فریادهای اعتراض تماشاگران روبرو شد، امسال “قلادههای طلا” به یکی از پربینندهترین فیلمهای جشنواره تبدیل شد و رکورد بیشترین میزان تماشاگر را با توجه به تعداد محدود سانسهای نمایش از آن خود کرد.
از سوی دیگر تلویزیون و بهویژه “برنامه سینمایی هفت” نیز برای فیلم کم نگذاشتند و تقریباً تمامی منتقدان حاضر در این برنامه از فیلم تعریف کردند. تا اینجا که سیستم تبلیغاتی فیلم خوب عمل کرده است و همچنان بسیاری مشتاق دیدن این فیلم هستند، تنها باید منتظر ماند که فیلم به اکران عمومی درآید و دید آیا فیلم واقعاً ارزش این همه هیاهو را داشته است یا خیر؟
در همین زمینه:
::گزارشهای سینمایی مجتبا یوسفیپور در رادیو زمانه::
سینماگران واقعی این سگواره را تحریم کردند. اما سفله گان شرکت کردند.
کاربر مهمان / 14 February 2012