مخالفان حکومت بشار اسد که در جبهه نظامی با سلاح‌های سبک در برابر ارتش قدرتمند و مسلح دولتی مبارزه می‌کنند، در روزهای اخیر ناچار به عقب‌نشینی از “حمص” و شهر استراتژیک “ادلب” در شمال سوریه شده و این بار در زمین سیاست و در درون خود با چالشی گسترده دست به گریبان شده اند.
طی روزهای گذشته، رسانه‌های بین‌الملی از استعفای سه تن از چهره‌های شاخص “شورای ملی سوریه” یکی از مهمترین گروه‌های اپوزسیون حکومت سوریه خبر دادند. اپوزسیون سوریه شامل گروه‌های متفاوت و گاه نامتناجسی است که تنها در هدف ابتدایی یعنی مبارزه برای سقوط بشار اسد اشتراک نظر دارند.
در این میان از دو گروه به عنوان دو جریان اصلی سیاسی مخالف حکومت سوریه نام برده می‌شود؛ “شورای ملی سوریه” که به رهبری “برهان غلیون” در فرانسه پایه‌گذاری شد و اکنون در استانبول فعال است و گروه “شورای ملی هماهنگی” به رهبری “هیثم مناع” که بیشتر اعضای آن از مخالفان داخلی رژیم اسد هستند.
کمال لبوانی که چهره‌ای ملی گراست با لحنی تند به انتقاد از شورای ملی سوریه پرداخته و وجود یک شورا را توهمی بیش ندانشته است. به باور او یک گروه کوچک در شورا وجود دارد که مستبدانه همه تصمیم‌ها را می‌گیرد. حتی مستبدانه‌تر از اسد در حزب بعث
دو گروهی که برخلاف تلاش‌های بسیار برخی از کشورهای عربی چون عربستان و قطر و برخلاف امضای پیمان‌نامه همکاری در قاهره همچنان اختلافات زیادی با یکدیگر دارند. یکی از مهمترین موارد مورد اختلاف این دو گروه بر سر موضوع “دخالت نظامی خارجی” است.
موضوعی که “شورای ملی سوریه” به رهبری غلیون با آن موافق است و در برابر، “شورای هماهنگی ملی” تاکنون چندان رغبتی به این موضوع از خود نشان نداده است.
استعفا و اتهام
“هیثم مالح” از قضات شناخته شده و عضو هیئت اجرایی، “کمال لبوانی” از چهره‌های شناخته شده مخالفان و “کاترین تلی” که یک وکیل است، سه عضو “شورای ملی سوریه” هستند که خبر استعفای آنها در روز چهارشنبه با انعکاس وسیعی در رسانه‌های بین‌المللی مواجه شد.
“شورای ملی سوریه” دارای ۲۷۰ عضو و متشکل از گروه‌های لیبرال، ملی‌گرا و اسلام‌گرایان است. این تنوع اعضا موجب شده است تا به قول هیثم مالح عضو مستعفی، “شورا دچار یک هرج و مرج” شود.
این عضو شورای اجرایی علاوه بر این، عدم شفافیت “شورای ملی سوریه” و اینکه تنها” یک گروه کوچک شورا را هدایت می‌کنند و به مذاکره با خارجی‌ها می‌پردازند ” را به عنوان یکی از مشکلات عنوان کرد.
مالح می‌گوید که بسیاری از انقلابیون مسلح و اعضای بلندپایه “ارتش آزاد سوریه” بر این باور هستند که “شورای ملی سوریه” برای کمک کردن به این ارتش و مسلح کردن آن بسیار کند حرکت می‌کند
هیثم مالح که ۸۱ سال سن دارد و بارها به خطر فعالیت‌هایش در حکومت اسد دستگیر شده است، می‌گوید که او قصد ندارد دیگراعضا را به استعفا کردن از شورا دعوت کند.
اما از عملکرد شورا نیز ناامید است. او با بیان اینکه “ماندن یا استعفای اعضا به خودشان بستگی دارد”، گفت که بر طبق اطلاعات او به‌زودی بسیاری از اعضای شورا استعفا خواهند داد.
مالح می‌گوید که بسیاری از انقلابیون مسلح و اعضای بلندپایه “ارتش آزاد سوریه” بر این باور هستند که “شورای ملی سوریه” برای کمک کردن به این ارتش و مسلح کردن آن بسیار کند حرکت می‌کند.
برخلاف هیثم مالح، کمال لبوانی که چهره‌ای ملی گراست، خواستار استعفای اعضای ملی‌گرای از شورا شد. وی شورا را تحت تسلط اخوان المسلمین می‌داند و خواستار ایجاد یک گروه ملی‌گرا و سپس در صورت شفافیت “شورای ملی سوریه” گفت‌وگو برای اتحاد دوباره شد.
لبوانی در سخنانی که روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال منتشر کرده است، با لحنی تند به انتقاد از شورای ملی سوریه پرداخته است. او وجود یک شورا را تنها یک “توهم” می‌خواند و می‌گوید که وجود یک شورا در واقع توهمی بیش نیست، یک گروه کوچک در شورا وجود دارد که مستبدانه همه تصمیم‌ها را می‌گیرد. حتی مستبدانه‌تر از اسد در حزب بعث.
در آستانه یک‌سالگی قیام مردم سوریه، سازمان عفو بین الملل روز چهارشنبه با صدور بیانیه‌ای از “کابوس شکنجه‌های سیستماتکی” در سوریه خبر داد
او می گوید که احتمالا شمار مستعفی‌ها به ۷۰ نفر هم برسد و می افزاید: این وضعیت قابل قبول نیست. ما در حال انقلاب هستیم و مردم در حال مرگ، اما هیچ‌کس تاکنون هیچ کمکی از این شورا دریافت نکرده است.
در ضربه‌ای سیاسی و دیپلماتیکی دیگر ،هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه امریکا چندی پیش در سخنانی جایگاه “شورای ملی سوریه” را زیر سئوال برده بود و گفته بود که این شورا نماینده واقعی مردم سوریه در داخل کشور نیست.
پیش‌روی ارتش اسد
در حالی که مخالفان اسد درگیر اختلافات درون گروهی هستند، ارتش دولت سوریه همچنان با سلاح‌های سنگین و توپ و تانک به تاخت‌وتازها و پیش‌روی‌های خود ادامه می‌دهد و استحکامات و سنگرهای مخالفان را از دست آنها خارج می‌کند. ارتش سوریه اخیرا و پس از چهار روز مقاومت از سوی “ارتش آزاد سوریه”، شهر استراتژیک “ادلب” را از مخالفان باز پس گرفت.
به گزارش فعالان، ارتش سوریه پس از به کنترل درآوردن شهر ادلب به بازرسی خانه‌به‌خانه پرداخته و تاکنون صدها تن را بازداشت کرده است.
به گفته شاهدان بسیاری از شهروندان عادی و اعضای مبارز ارتش آزاد سوریه تاکنون جان خود را از دست داده‌اند.
آن‌گونه که نشریه “میدل ایست آنلاین” به نقل از منابع ارتش آزاد سوریه اعلام کرده در درگیری‌های روز چهارشنبه در اطراف “ادلب” ۱۷ سرباز ارتش دولت سوریه به قتل رسیده اند.
در حالی که مخالفان اسد درگیر اختلافات درون گروهی هستند، ارتش دولت سوریه همچنان با سلاح‌های سنگین و توپ و تانک به تاخت‌وتازها و پیش‌روی‌های خود ادامه می‌دهد و استحکامات و سنگرهای مخالفان را از دست آنها خارج می‌کند
بر اساس خبرها و ویدئوهای منتشر شده ارتش اسد، پس از بازپس‌گیری “حمص” و “ادلب” روز چهارشنبه، ده‌ها تانک را به سمت شهر “درعا” گسیل داشته است.
بر اساس آمارهای سازمان ملل در درگیری‌های سوریه در یک سال اخیر حدود ۸۵۰۰ تن تاکنون جان خود را از دست داده‌اند.
مذاکرات کوفی عنان به عنوان نماینده سازمان ملل و اتحادیه عرب برای یافتن راه حلی جهت پایان خون‌ریزی‌ها همچنان در جریان است و انتقاد‌ها از روسیه به خاطر کارشکنی در شورای امنیت سازمان ملل برای اتحاذ تصمیم‌های قاطعانه‌تر علیه حکومت بشار اسد و ارسال سلاح به دمشق نیز همچنان ادامه دارد.
در آستانه یک‌سالگی قیام مردم سوریه، سازمان عفو بین الملل روز چهارشنبه با صدور بیانیه‌ای از “کابوس شکنجه‌های سیستماتکی” در سوریه خبر داد.
گسترش کشتار و شکنجه سیستماتیک، درهم‌ریختگی اپوزسیون و بازپس‌گیری مناطق استراتژیکی که تا پیش از این در کنترل مخالفان بود وضعیت را به‌گونه‌ای کرده که یکی از فعالان سوریه در تیو‌تر خود می‌نویسد: “این یک انقلاب برای تغییر بود اما حالا مبارزه‌ای برای زندگی شده است.”