محمد رسول‌اف، فیلمساز و کارگردان سینمای اجتماعی ایران که در دادگاه انقلاب به یک سال زندان و دو سال ممنوعیت خروج از کشور و همچنین ممنوعیت از عضویت در احزاب و گروه‌ها محکوم شده، به کمپین بین‌المللی حقوق بشر گفته است که قاضی دادگاه، تقدیر جشنواره‌های خارجی از فیلم‌های او را مصداق «دشمنی با نظام» تلقی کرده و به عنوان سند به نقدهایی که بر فیلم‌های او نوشته شده ارجاع داده است. او را بیش از همه به خاطر فیلم‌های «لرد» و «دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند» به یک سال زندان محکوم کرده‌اند.

محمد رسول‌اف، فیلمساز و کارگردان سینمای اجتماعی ایران

مأموران حفاظت اطلاعات سپاه شهریور ۹۶ پس از بازگشت محمد رسول‌اف از جشنواره فیلم کن گذرنامه او را توقیف کردند. رسول‌اف را ابتدا ممنوع‌الخروج کردند و سپس او را به «شعبه ۱۲ بازپرسی دادسرای فرهنگ و  رسانه» احضار کردند. پس از برگزاری یک جلسه دادگاه، حکم این کارگردان در تاریخ ۲۹ تیر به وکیل او ابلاغ شد: یک سال زندان به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و دو سال ممنوعیت خروج از کشور و محرومیت از عضویت در احزاب و گروه‌های سیاسی و اجتماعی.

محمد رسول‌اف درباره نحوه بازجویی از او به کمپین بین‌المللی حقوق بشر گفته است:

«حرف اصلی‌ در بازجویی‌ها این بود که من سیاه‌نمایی کردم و نسبت به شرایط نقد ناسالم دارم و امید در آثارم وجود ندارد. واقعاً منظورشان را نمی‌فهمم. بیشترین نقدها درباره دو فیلم “دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند” و “لرد” بود. در جلسات بازپرسی می‌گفتند در فیلم “لرد” از بهاییت دفاع کردم. در دادگاه هم همین تم ادامه داشت و تمام صحبت‌های قاضی بر اساس نوشته‌های جلسات بازپرسی بود.»

«دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند» که صحنه‌های آن مخفیانه در ایران فیلمبرداری شده نخستین بار در جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد و برنده جایزه فدراسیون بین‌المللی منتقدان فیلم (فیپرشی) شد. داستان این فیلم درباره قتل‌های زنجیره‌ای نویسندگان و روشنفکران ایرانی است. «لِرد» ششمین فیلم سینمایی محمد رسول‌اف نیز در هفتادمین جشنواره فیلم کن در سال ۲۰۱۷ جایزه اصلی بخش «نوعی نگاه» را به دست آورد. گستردگی فساد اداری در ایران موضوع این فیلم است.

رسول‌اف در گفت‌وگو با کمپین گفته است که قاضی دادگاه هیچیک از این فیلم‌ها را ندیده است:

«از قاضی محترم پرسیدم آیا فیلم‌هایم را دیدید؟ گفت نه. گفتم پس چطور می‌خواهید قضاوت کنید. گفت تحلیلی که از سوی دستگاه‌های امنیتی درباره من شده برایش کافی است.»

ناصر زرافشان وکیل محمد رسول‌اف در گفت‌وگو با کمپین بین‌المللی حقوق بشر اعلام کرد که حکم دادگاه انقلاب بر اساس ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلانی صادر شده است:

«متاسفانه این ماده به کرات و به شکل کلیشه‌ای درباره متهمان مورد استفاده می‌گیرد و محکومیت‌هایی بر مبنای آن صادر می‌شود. در جایی تبلیغ علیه نظام صورت می‌گیرد که فرد با نظام مسأله داشته باشد اما شما اگر با عناصر ساختاری سیستم کاری نداشته باشید و مثلا غارت ثروت ملی و یا اتفاقاتی که می‌افتد را نقد و بازگو کنید، شما به چارچوب و ساختار سیستم کاری نداشتید و فقط شما درباره وضع موجود صحبت کردید. این اگر تبلیغ هم باشد، تبلیغ علیه نظام نیست. متأسفانه به مفهوم دقیق ماده ۵۰۰ قانون هم بسیاری از این آقایان توجهی نمی‌کنند. »

شخصیت اصلی فیلم «لرد» ساخته رسول‌اف – رضا (با بازی رضا اخلاقی‌‌راد) – مردی‌ست سختکوش. او برای گذران زندگی خود و خانواده‌اش، وامی از بانک گرفته و با سرمایه مختصری یک مزرعه پرورش ماهی به راه انداخته و خانه‌ای هم برای خانواده‌اش فراهم آورده. کارمند بانک از او رشوه می‌خواهد اما او رشوه نمی‌‌دهد و تاوانش را هم می‌پردازد. او گمان می‌کند مبارزه با فساد، در زندگی روزانه انسان‌ها و با همین گام‌های کوچک آغاز می‌شود. اما مانند ایوب در کتاب مقدس برکت از زندگی او می‌رود، مالش را از او می‌ستانند و پشتش را می‌شکنند. رسول‌اف به کمپین گفته است:

«کار من در سینما قصه‌گویی است. برایم عجیب است که مرا بابت قصه گفتن به تبلیغ علیه نظام متهم ‌می‌کنند. داستان هیچ‌کدام از فیلم‌هایم سیاسی نیست بلکه نقد اجتماعی است که تبدیل به بازتاب سیاسی می‌شود. به جای درک آن، فیلم را به یک جور هتاکی به حکومت تعبیر کردند. به نظرم تحمل نکردن انتقاد و نداشتن حوصله یک اندیشه عقب‌افتاده است.»