جمعی از نمایندگان مجلس از استان‌های شمالی در اعتراض به طرح انتقال آب خزر به استان سمنان در جایگاه هیئت رئیسه تجمع کردند. نمایندگان معترض طرح استیضاح رضا اردکانیان، وزیر نیرو جمهوری اسلامی را کلید زده اند. رئیس سازمان محیط زیست به‌تازگی با اجرای این طرح موافقت کرد. طرح انتقال آب دریای خزر مخالفان بسیاری دارد.
روز دوشنبه ۲۲ مهر گروهی از نمایندگان استان‌های شمالی در مجلس شورای اسلامی با تجمع در جایگاه هیئت رئیسه لحظاتی دستور جلسه مجلس را متوقف کرده و مخالفت خود را با انتقال آب دریای خزر اعلام کردند.
آنها شعارهای «نه به انتقال آب دریای خزر»، «تصمیم غیرکارشناسی برابر با نابودی دریای خزر است»، «ملت اجازه نابودی دریای خزر را نمی‌دهند»، «بلای زاینده‌رود و دریاچه ارومیه را بر سر دریاچه خزر نیاورید» و «انتقال آب دریای خزر برابر است با نابودی محیط زیست» را در دست داشتند.
مسعود پزشکیان، نایب‌رئیس مجلس که اداره جلسه علنی را برعهده داشت، این اقدام نمایندگان خلاف آیین‌نامه داخلی مجلس دانست و از نمایندگان خواست تا به جایگاه خود بازگردند.
این اقدام گروهی از نمایندگان مجلس در پی انتشار نامه عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست به رضا اردکانیان، وزیر نیرو در موافقت با انتقال آب خزر به کویر مرکزی ایران صورت می‌گیرد.
در متن نامه کلانتری به وزیر نیرو آمده بود: «بدین وسیله اعلام می‌دارد اجرای پروژه انتقال آب دریای خزر به کویر بلامانع بوده و ضوابط اجرایی زیست‌محیطی مورد نظر براساس تفاهم صورت گرفته در صورت‌جلسه کمیته ارزیابی ظرف مدت یک‌ماه به وزارت نیرو ابلاغ خواهد شد.»
در واکنش احمد لاشکی، نماینده نوشهر در مجلس شورای اسلامی در حاشیه نشست علنی امروز مجلس اعلام کرد که «طرح استیضاح [رضا] اردکانیان، وزیر نیرو در ۲۰ محور تقدیم هیأت رئیسه مجلس شده است.»
محور پنجم این طرح استیضاح مشخصاً به نارضایتی نمایندگان استان‌های شمالی از طرح انتقال آب خزر باز می‌گردد: «عدم توان دفاع از انتقال غیرعلمی و غیرکارشناسی آب دریای خزر به فلات مرکزی ایران و صدور مجوز غیرکارشناسی».
از دیگر دلایل مطرح‌شده برای استیضاح می‌توان به «کوتاهی در مدیریت منابع، آب سطحی و زیرزمینی کشور»، «احداث سد گتوند»، «صدور مجوز برداشت آب از رودخانه دز»، «عدم توانایی در کنترل سیلاب» و … اشاره کرد.
با این حال روز گذشته، یکشنبه ۲۱ مهر، مسعود تجریشی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست از موافقت «مشروط» کلانتری خبر داد و گفت: «این سازمان با اجرای کلی طرح انتقال آب دریای خزر به سمنان موافقت کرده است اما مشروط بر این‌که اگر مجری به تعهدات خود در روند اجرا عمل نکند بر اساس سند محضری که به امضای دو طرف (مجری و سازمان حفاظت محیط زیست) خواهد رسید، سازمان محیط زیست روند اجرا را متوقف خواهد کرد.»
چهارشنبه ۱۷ مهر در جلسه کمیته ارزیابی جزئیات فنی طرح انتقال آب دریای خزر و مشکلات اجرای آن به بحث گذاشته شد.
هزینه طرح انتقال آب دریای خزر ۹۲۰۰ میلیارد تومان تخمین زده می‌شود. این طرح در سال ۱۳۸۴ به تصویب رسید و ۱۳۸۹ به وزارت نیرو ابلاغ شد و سپس سال ۱۳۹۱ شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران اجرای آن را برعهده گرفت. هدف طرح نمک‌زدایی و تصفیه ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب دریاچه بزرگ خزر و انتقال آن به فلات مرکزی در سمنان برای مصارف شرب و صنعت بود.
بحث درباره این طرح بار دیگر از ۱۳۹۵ بالا گرفت. حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران که خود سمنانی است، تا کنون در چند سخنرانی از این طرح دفاع کرده و گفته است اجرای آن به بخش خصوصی سپرده خواهد شد. روحانی در آن زمان از آغاز این طرح با کمک بخش خصوصی خبر داد و کمی بعد قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه پاسداران برای اجرای آن اعلام آمادگی کرد.
اما اعتراض‌های فعالان محیط زیست، مردم و نمایندگان استان‌های شمالی و مخالفت مسئولان محلی سازمان حفاظت محیط زیست این طرح را دوبار به تعویق انداخت: یک‌بار در ۱۳۹۵ و سپس در ۱۳۹۷.
اسفندماه سال گذشته احمد همتی، نماینده سمنان، مهدی‌شهر و سرخه در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که ردیف بودجه‌ای طرح انتقال آب دریای خزر به استان سمنان با ۸۱ درصد رأی نمایندگان مجلس تصویب شد.
همتی همچنین گفت طرح انتقال آب تأییدیه ماده ۲۱۵ قانون برنامه پنجم توسعه را نیز کسب کرده است و اجرای آن از اکنون جدی‌تر پیگیری خواهد شد.
منتقدان این طرح را به لحاظ اقتصادی به‌صرفه نمی‌دانند و به لحاظ محیط زیستی اثرات آن را گاه فاجعه‌بار ارزیابی می‌کنند.
ناصر کرمی و اعظم بهرامی دو کارشناس محیط زیست پیش‌تر در گفت‌و‌گو با «زمانه» طرح انتقال آب خزر به سمنان را ادامه سیاست‌های ناکارآمدی توصیف کردند که دور باطلی از تخریب زیست‌محیطی و تشدید بحران آب ایجاد میکند: انتقال آب به یک منطقه کویری و خشک، به افزایش غیرطبیعی تقاضای صنعت و کشاورزی منجر می‌شود و مشکل آب در این مناطق کم‌آب را در آینده تشدید میکند. این سیاست، به گفته آنها، همین حالا به پدیده‌های مشابهی در اصفهان و یزد انجامیده است.
مخالفان این طرح در دی ۱۳۹۷ در هراس از اجرای بی‌سروصدای طرح انتقال آب خزر، چندین هفته کارزاری آنلاین با نام «مخالفان انتقال آب کاسپین به کویر» به راه انداختند. این کارزار دولت را به فرمانبرداری از مافیای زمین‌خوار و مافیای چوب متهم می‌کرد و ۱۰ هزار و ۲۴۳ امضا از شهروندان جمع‌آوری کرد.
بیشتر بخوانید:
کارشناسانی که ریگی به کفششان نیست عقیده دارند که هدر رفت اب بواسطه پوسیدگی لوله ها بیش از اب مصرفی مردم و کشاورزان است و عقل سلیم حکم میکند که قبل از هر اقدامی برای اضافه کردن اب به ان خطه در مورد لوله های پوسیده که عمری دراز دارند اقدام شود ” رقمی که برای هدر رفت اب محاسبه شده رقمی نجومیست که امکان دارد پس از تعویض و تعمیر لوله ها اصلا کسری اب وجود نداشته باشد ” اما با این طرح دوباره بوی کباب به دماغ مفت خورها و دزدها خورده و تهییج شده اند! گیریم اب خزر را به انجا رساندید و با هزینه ای گزاف که قطع هم نخواهد شد اب را شیرین هم کردید ” ایا همان اب فراوری شده قرار نیست توسط همان لوله های نشتی دار برای مصرف انتقال پیدا کند ؟ اب را برای مصرف شیرین میکنید یا برای به خاک فرو رفتن ؟ ما بار دیگر باید شاهد تکرار تجربه تلخ چهل ساله امان باشیم که نظرات ادمهای متعهد به نظام اگر صحیح هم نباشد و منتج به ضررهای هنگفت هم شود باید اجرا شود و ادمهای متخصص و نظر انان جهت نفوذ و امریکائی و اسرائیلی ست و کسیکه از اسلام خوشش نیاید نه به ایران واقعا علاقه مند است و دروغگو و مزور و اصلا ادم نیست !
امیر راست گفتار / 14 October 2019