پروژه‌های جاه‌طلبانه مکران و چابهار که به سپاه پاسداران واگذار شده بود در نبود درآمد نفتی متوقف مانده. آنچه که دست شهروندان در استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان را گرفته نان قسطی با اتکا به یارانه چهل و پنج هزار تومانی و امید به توزیع وعده‌‌های غذای گرم از روی صدقه است.

«حساب نانوایی» (عکس: تجارت نیوز)

به گزارش تجارت نیور به سبب فقر گسترده، نانواهایی در زابل و قصرقند در استان سیستان و بلوچستان یا در رودان و دشتی در استان هرمزگان نان را قسطی می‌فروشند. برخی از این نانوانی‌ها کارت ملی مشتریان را گرو گرفته‌اند و برخی هم به حساب آشنایی و همسایگی فقط به نوشتن اسم مشتری و نوشتن بدهی او در دفترچه‌ای خط‌دار اکتفا کرده‌اند: «حساب نانوایی»!

خاک شور و نبود آب، از زمین‌های سیستان و بلوچستان خاک سوخته‌ای به جای گذاشته و باغ‌های موز و خرما را خشکانده است. حدود هزار هکتار از زمین‌های استان سیستان و بلوچستان زیر کشت چای ترش است اما این زمین‌ها در تملک شهروندان سیستان و بلوچستانی نیست. افزایش سطح کشت گیاهان دارویی نظیر گشنیز، کنجد و رازیانه نیز در دستور کار جهاد کشاورزی قرار گرفته بود که با توجه به فقدان سرمایه‌گذاری و کمبود آب تحقق نیافت.

به سبب تحریم اقتصادی ایران، کار در بندر چابهار و اسکله‌های کلانتری و بهشتی خوابیده و بزرگ‌ترین مجتمع‌های اقتصادی منطقه نیز دچار فترت شده و ناگزیر به تعدیل نیرو روی آورده‌اند. تنها راه کسب مختصر درآمدی برای گذران زندگی ماهیگیری است. کشتی‌های بزرگ که به طور صنعتی در آب‌های منطقه صید می‌کنند، اما مجالی برای ماهیگیران محلی باقی نگذاشته‌اند. به این ترتیب منبع درآمد بسیاری از خانواده‌های سیستان و بلوچستانی یارانه‌های ۴۵ هزار تومانی دولتی است. مجموع یارانه یک خانواده هشت نفره با احتساب یارانه بنزین به یک میلیون تومان نمی‌رسد.

رحیم پرموته، نانوای سیستان و بلوچستانی می‌گوید:  

«آن‌ها هر ماه منتظر واریز یارانه‌هایی هستند که با آن بدهی نان‌شان را می‌دهند. البته گهگدار، خیریه‌ای پیدا می‌شود که سراغ نانوایی‌ها می‌آید و بدهی بدهکاران نانوایی‌ها را صاف می‌کند، اما این کار‌ها چه فایده‌ای دارد؟»

مکران به حال خود رها شد

خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) دوشنبه ۱۷ آذر گزارش داد که یک موسسه خیریه در خاش ۳۰۰ وعده غذای گرم در بین مردم گرسنه توزیع کرده است.

به گفته معصومه هوشیار، مدیر موسسه «آبشار عاطفه‌ها» علاوه بر توزیع وعده‌های غذای گرم، توزیع بسته معیشتی، توزیع چندین کیلو گوشت مرغ و گوشت گوسفندی، توزیع لباس و کفش و بسته‌های آموزشی با همکاری و مشارکت نیکوکاران در برنامه موسسات خیریه قرار دارد. هوشیار به ایسنا گفت:

«امیدواریم دولت هم بتواند در این شرایط دشوار به یاری نیازمندان بشتابد، زیرا اعتقاد داریم با رکود کسب و کار و بیکاری و نبود درآمد، فشارهای اقتصادی و گرانی و تنگی معیشت عرصه را بر مردم ما تنگ کرده و نیاز است به اقشار نیازمند بیش از پیش توجه شود.»

نرخ حاشیه‌نشینی در سیستان و بلوچستان حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد بیشتر از میانگین نرخ حاشیه‌نشینی در ایران است. پیشتر مقام‌های دولتی آمار حاشیه‌نشینی در ایران را ۲۵ تا ۳۰ درصد کل جمعیت اعلام کردند.

بر اساس آمارهای رسمی استان سیستان و بلوچستان به لحاظ شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی «توسعه‌نیافته‌ترین» استان ایران به شمار می‌رود.

دولت حسن روحانی توسعه مناطق محروم را به سپاه پاسداران واگذار کرده است. طرح توسعه سواحل مکران و چابهار هم ظاهراً به دبیل نبود منابع مالی به بن بست خورده است. در لایحه بودجه ۱۴۰۰ فقط ۱۰۰۰ میلیارد تومان به توسعه مکران اختصاص داده شده در حالی که بودجه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ۲۶۱۹ میلیارد تومان پیشنهاد داده شده.

مصرف سرانه در ایران در ۱۰ سال گذشته حدود ۱۷.۵ درصد افت کرده. در این میان وضعیت روستا‌ها بسیار بدتر است. در روستا‌ها مصرف سرانه حدود ۳۰ درصد کمتر شده و از هر پنج نفر یکی فقیر است.