مسعود مردانی، عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا روز جمعه ۱۱ تیر پیک پنجم کرونا در استان سیستان و بلوچستان را تایید کرد و گفت این روند به سمت شهرهای مرکزی‌تر کشور نزدیک می‌شود و شهرهای قرمز در حال افزایش‌اند.
بحران شیوع نسخه‌های جهشیافته کرونا در این استان و برخی دیگر از استان‌های شمالی و جنوبی در روزهای گذشته، علاوه بر ایجاد وضعیت فاجعه‌بار در استان‌ها، می‌رود تا به فاصله کمی از برگزاری انتخابات، ایران را درگیر موج تازه‌ای از همه‌گیری کند.
مسعود مردانی در مصاحبه با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) درباره وضعیت فعلی استان سیستان و بلوچستان گفت کمبود امکانات، عدم رعایت پروتکل‌ها، گرمای هوا و نسخه جهشیافته کرونا در هند، چنین وضعیتی را در این استان ایجاد کرده است. او بدون اشاره به بحران دامنه‌دار مدیریت شیوع کرونا که که گفته می‌شود به «فاجعه» و «وضعیت سیاه» در سیستان و بلوچستان منجر شده و مردم را به‌جای مراجعه به بیمارستان‌ها به تشکیل صف‌های طولانی در قبرستان‌ها کشانده گفت: دلیل افزایش بار کووید-۱۹ در بلوچستان به‌خاطر شیوع نسخه دلتاست چرا که «مبتلایان به دلتا کرونا شدت علائم بیشتری را تجربه می‌کنند و از نظر مرگ و میر هم می‌توان گفت میزان مرگ و میر بیشتری دارد.»
ابتلای دست کم ۱۱۷۶ نفر در یک شبانه‌روز
محمد هاشمی‌شهری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زاهدان جمعه اعلام کرد هزار و ۱۷۶ مورد جدید کرونا طی ۲۴ ساعت گذشته در سیستان و بلوچستان ثبت شده و شمار مبتلایان این ویروس در استان به ۵۸ هزار و ۳۸۶ نفر رسیده است. به گفته او ۱۶ بیمار نیز در همین فاصله جان خود را از دست داده‌اند تا تعداد مرگ و میر کووید-۱۹ ثبت‌شده در سیستان و بلوچستان به هزار و ۶۲۵ نفر برسد.
محمد هاشمی وضعیت شیوع کرونا در این استان را «فوق بحرانی» اعلام کرد و افزود: «شهرهای زاهدان، چابهار، ایرانشهر، زابل به دلیل رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی در وضعیت قرمز‌ند».
تمام اداره‌ها، نهادها و بانک‌های سیستان و بلوچستان تعطیل به مدت دو روز از سوی ستاد مقابله با کرونا و برای کاهش تردد تعطیل اعلام شده‌اند.
طبق آمار وزارت بهداشت و درمان، ۶۳ شهرستان در وضعیت قرمز قرار دارند و بمپور، زهک، سراوان، سرباز و میرجاوه در استان سیستان و بلوچستان قرمز هستند.
محمدهادی عباسی، سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان هم در مصاحبه با خبرنگاران از وخیم شدن وضعیت ابتلا به کرونا و کمبود امکانات بیمارستانی در سیستان و بلوچستان خبر داد و گفت: «تعداد موارد ابتلا خیلی بیشتر از پیش بینی‌هاست، در موج‌های قبلی ابتلای روزانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر بود، اکنون به بیش از هزار نفر در روز رسیده است.»
گفته می‌شود روز سه شنبه از ۱۰۰ نفر که در شهرستان ایرانشهر تست کرونا داده‌اند، ۷۰ نفر به کرونا مبتلا بودند.
به‌زعم مسئولان ارقام اعلام‌شده اما به خاطر در دسترس نبودن تست کرونا و همچنین خودداری برخی از بیماران از مراجعه به مراکز درمانی بسیار کمتر از ارقام واقعی‌ست.
مهدی شمس‌آبادی، دادستان زاهدان تایید کرده که بیش از ۸۰ تا ۹۰ درصد خانواده‌ها از جمعیت دو میلیون و ۷۰۰ هزار نفری این شهر، حداقل یک یا دو بیمار یا فوتی ناشی از شیوع کرونا دارند. او نسبت به وقوع «فاجعه انسانی» در این استان هشدار داد و خطاب به وزیر بهداشت گفت : «در صورت رسیدگی نکردن، سونامی مرگ از سیستان و بلوچستان به سراغ کل ایران می‌آید».
حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس پیشتر به خبرآنلاین گفته بود سوء مدیریت در کنترل ورود دلتاویروس از هند و پاکستان، دلیل اصلی بحران کرونا در سیستان و بلوچستان است و وزیر بهداشت و وزیر کشور نامه او به حسن روحانی را که در آن هشدار داده که همه مرزها با این دوکشور بسته شوند، جدی نگرفته‌اند.
در همین راستا پاکستان روز گذشته مرزهای خود با سیستان و بلوچستان را بست. ایران اما همچنان با گرفتن تست کرونا از مسافران مرز را باز گذاشته بود. با این‌وجود گزارش‌های تایید نشده می‌گویند عبور و مرور مرزی میان سیستان و بلوچستان و پاکستان متوقف شده است.
وضعیت «فوق بحرانی» معاون وزیر بهداشت را به زاهدان کشاند
پس از نزدیک به دو هفته هشدار مقام‌های محلی، بحران بالاگرفتن همه‌گیری در سیستان و بلوچستان تحت تبعیض، به سفر تیم واکنش سریع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به سیستان و بلوچستان و ایرج حریرچی، معاون کل این وزارتخانه به زاهدان منجر شد. سفری که به‌نظر می‌رسد بیش از همه از بیم رسیدن نسخه‌های جهشیافته به تهران و دیگر استان‌های مرکزی صورت گرفته است.
ایرج حریرچی در زاهدان گفت: «در سیستان و بلوچستان به دلیل شرایط اقلیمی و فاصله گذاری اجتماعی در اوج گیری‌های قبلی کرونا میزان آمار بستری و مرگ و میر حتی به متوسط کشوری نرسیده بود، اما در روزهای اخیر میزان موارد سرپایی و بستری کرونا در استان سیستان و بلوچستان از متوسط کشوری فراتر رفته است». حریرچی همچنین ازافزایش موارد بستری در سیستان و بلوچستان و بستری‌شدن ٧٢٠ بیمار کووید-۱۹ در این استان خبر داد. آن‌هم در شرایطی که به گفته احمدعلی موهبتی، استاندار سیستان و بلوچستان، ۱۰ شهرستان این استان حتی بیمارستان ندارند و در یک شهرستان ۵۵ هزار نفری تنها دو پزشک وجود دارد.
بحران ناشی از «اعتقادات، امتحانات و انتخابات»
احمدعلی موهبتی پنجشنبه در ستاد استانی مقابله با کرونا که با حضور معاون کل وزارت بهداشت و رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس برگزار شد، به صورت ضمنی به نقش تجمع‌های انتخاباتی در بروز بحران در سیستان و بلوچستان اشاره کرد و در اظهارنظری جالب توجه گفت: «اعتقادات، امتحانات و انتخابات» سه عاملی هستند که می‌توانند برای ما بحران ایجاد کنند.
استاندار سیستان و بلوچستان افزود دانشگاه‌های علوم پزشکی این استان با کمترین امکانات در حال مقابله با موج جدید شیوع ویروس کرونا هستند و «کمترین امکانات» را چنین تشریح کرد:
«هم‌اینک ۱۰ شهرستان سیستان و بلوچستان بیمارستان ندارد و بعضا نیاز است فرد برای درمان و رسیدن به بیمارستان بیش‌از ۱۰۰ کیلومتر را طی کند که همین امر موجب شده بیماران به علت بُعد مسافت در شرایط بدحال به بیمارستان مراجعه می‌کنند. در یک شهرستان ۵۵ هزار نفری ۲ پزشک عمومی وجود دارد؛ مراکز بهداشت و درمانی داریم که خودرو ندارند و بین ۲ خانه بهداشت ما در استان یک‌هزارو ۲۵۰ کیلومتر فاصله بوده در عین حال بسیاری از پست‌های حوزه بهداشت و درمان استان خالی است. در جنوب سیستان و بلوچستان از جاسک تا راسک با یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت تنها یک بیمارستان با حداقل امکانات داریم که اگر بخواهیم وارد آمار و ارقام شویم به لحاظ تخت بیمارستان سه دهم درصد هم نمی‌شود.»
به درد و رنج مردم سیستان و بلوچستان که به واسطه سیاست‌های مرکزگرا و ضداقلیتی حکومت جمهوری اسلامی فقر شدید، بی‌آبی و تبعیض‌های گسترده را تحمل می‌کنند، اکنون همه‌گیری مرگبار ویروس کرونا نیز افزوده شده است.
کمبود آب و برق، کمبود بیمارستان، کمبود قبر
سرانه تخت بیمارستانی در سیستان و بلوچستان پائین‌تر از میانگین کشوری است. به ازای هر هزار نفر تنها هشت دهم تخت بیمارستانی فعال وجود دارد. توزیع تخت‌های بیمارستانی هم ناعادلانه است. به گونه‌ای که برخی مناطق فاقد حتی یک تخت بیمارستانی و مرکز درمانی هستند. شمار تخت‌های بیمارستانی استان ۳۴۲۸ تخت گزارش شده است. دو شهر زاهدان (۲,۵۸ تخت به ازای هر ۱۰۰۰ نفر) به عنوان مرکز استان و زابل (۳,۷۳ تخت به ازای هر هزار نفر) به عنوان مرکز بخش سیستان که جمعیت غالب آن را شیعه و فارس‌ها تشکیل می‌دهند، بالاترین سرانه تخت را دارند.
در مقابل بمپور، دلگان، سیب و سوران، فنوج، قصرقند، کنارك، مهرستان، نیمروز و هامون فاقد تخت ثابت هستند.
در حال حاضر بیمارستان‌های انگشت‌شمار هم تخت خالی ندارند و در شرایطی که پیش از این هم امکانات پزشکی سیستان و بلوچستان تفاوت فاحشی با استانداردهای درمانی داشت و مردم برای درمان به استان‌های همجوار یا حتی پاکستان می‌رفتند، اکنون وضعیت دشوارتر از گذشته است.
از سوی دیگر بنابر آمارها نزدیک به ۴۴ درصد مردم زاهدان حاشیه نشین‌اند. همچنان که مسئولان عدم رعایت پروتکل‌ها از سوی مردم را مسبب اصلی این وضعیت اعلام می‌کنند، شهروندان متعددی می‌گویند درآمدشان کفاف خرید ماسک را نمی‌دهد. افزون بر این، قطعی برق و بی‌آبی مسئله رعایت بهداشت و رسیدگی به بیماران مبتلا به کرونا را به شوخی تلخی بدل کرده است.
برخی از گزارش‌ها حاکی از آن است که خانواده‌ها برای تدفین اجساد بیماران فوت‌شده نیز با صف‌های طولانی، کمبود قبر و مشکلات ناشی از آن مواجه شده‌اند، بدون این‌که هیچ نهادی مسئولیت مدیریت این وضعیت را بپذیرد.
معین‌الدین سعیدی، نماینده چابهار در مجلس پنجشنبه گفت: «اگر به وضعیت استان سیستان و بلوچستان توجه نشود با یک فاجعه انسانی روبه‌رو خواهیم شد. وضعیت کرونا در استان سیستان و بلوچستان مرز تراژدی را رد کرده و در حالی تبدیل شدن به یک فاجعه انسانی است».
سعیدی در واکنش به صحبت‌های وزیر بهداشت که گفته بود «زمان آن رسیده که به کشورهای مستضعف واکسن هدیه بدهیم» گفت: «بهتر است اول نگاهی به مردم مظلوم سیستان و بلوچستان بیندازد. چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است».