نماینده ایالات متحده در امور ایران گفته که دولت بایدن «معامله جزئی» با ایران در مورد آزادی زندانیان آمریکایی را نمی‌پذیرد. رابرت مالی گفته:
«ما می گوییم همه زندانیان باید به خانه بیایند.»
به گزارش شبکه ان‌بی‌سی، نماینده جو بایدن در امور ایران می‌گوید که آمریکا خواهان تکرار معامله مبادله زندانیان در سال ۲۰۱۶ نیست که بر مبنای آن، ایران گروهی از آمریکایی‌ها را آزاد کرد بدون اینکه سیامک نمازی، تاجر ایرانی-آمریکایی زندانی در تهران را آزاد کند.
مالی به جمعی از زندانيان سابق و خانواده‌های خارجيان كه هم اكنون پشت ميله‌های زندان در ايران هستند، گفت:
«من در دولت اوباما بر روی اين موضوع كار كردم اما ما نتوانستیم همه آنها را آزاد کنیم.»
همزمان با عفو هفت ایرانی که در دادگاه‌های آمریکا محکوم یا با اتهاماتی روبه‌رو شده‌اند، گروهی متشکل از پنج آمریکایی در ژانویه ۲۰۱۶ از ایران آزاد شدند. اما سیامک نمازی، زندانی ایرانی-آمریکایی بخشی از مبادله نبود و او همچنان در اوین زندانی است.
آزادی این زندانیان در سال ۲۰۱۶ پس از آن صورت گرفت که ایران و قدرتهای جهانی در سال ۲۰۱۵ توافق‌نامه محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران را در ازای کاهش تحریم‌های اقتصادی منعقد کردند.
مالی گفته که معامله سال ۲۰۱۶ برای خانواده سیامک نمازی که هنوز زندانی است و پدر مسن او باقر نمازی بعداً در سال ۲۰۱۶ بازداشت شد و همچنان ممنوع الخروج است، «یک نکته بسیار دردناک» است.
مالی روز سه شنبه در يک مراسم آنلاين با خانواده‌های زندانیان سابق و فعلی دیدار کرد كه به همت یک سازمان غیر انتفاعی برگزار شد. این سازمان به کمک به خانواده‌های بازداشت‌شدگان در خارج از کشور و تحقیق در مورد نحوه فعالیت شبکه‌های گروگان گیری اختصاص دارد.
مالی گفت:
«ما می‌گوییم که همه زندانیان باید به خانه بیایند. نمی‌خواهیم یک معامله جزئی انجام دهیم. نمی‌خواهیم کسی را پشت سر بگذاریم. من می‌دانم که تجربه قبلی چقدر دردناک بود و نمی‌خواهم تاریخ را دوباره تکرار کنیم.»
مذاکرات ایالات متحده و ایران در مورد تبادل احتمالی زندانیان با قدرتهای بزرگ در حال انجام است و ایران همچنین در تلاش است تا توافق‌نامه احیای توافق هسته ای ۲۰۱۵، معروف به برنامه جامع اقدام مشترک را تنظیم کند. مذاکرات درباره زندانیان و توافق هسته‌ای با آمریکا به طور غیر مستقیم انجام می‌شود و دیپلمات‌های اروپایی به عنوان واسطه در وین عمل می‌کنند.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا، از توافق هسته‌ای خارج شد و ایران از آن زمان محدودیت‌های غنی‌سازی اورانیوم و سایر فعالیت‌های هسته‌ای خود را نقض کرده است. بایدن پیشنهاد کرده است اگر ایران به تعهدات خود عمل کند، ایالات متحده را به توافق هسته ای بازگرداند.
وزارت امور خارجه آمریکا این هفته اعلام کرد كه مقامات انتظار دارند هفتمین دور مذاكرات هسته‌ای «در زمان مناسب» برگزار شود.
حداقل چهار آمریکایی در حال حاضر در ایران زندانی هستند: سیامک نمازی، پدرش باقر نمازی ، که در فوریه ۲۰۱۶ بازداشت شد و از سال ۲۰۱۸ در زندان به سر می برد، مراد طاهباز، مدافع محیط زیست که در ژانویه ۲۰۱۸ دستگیر شد و عماد شرقی، تاجری که در دسامبر سال ۲۰۲۰ بازداشت شد.
عماد شرقی، تنها چند هفته پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر سال گذشته و سه روز پس از ترور یک دانشمند هسته‌ای ایرانی، به جاسوسی متهم شد.
خانواده آمریکایی‌های زندانی در ایران از دولت بایدن درخواست کرده‌اند که بدون اطمینان از آزادی عزیزان‌شان، در مذاکرات هسته‌ای به ایران امتیاز ندهند و اگر تهران بعد از توافق هسته‌ای تعداد بیشتری از آمریکایی‌ها را زندانی کند، ایران را مجازات کند.
زندانیان سابق و بستگان زندانیان سابق محبوس در ایران و سایر کشورها همچنین خواستار موضع شدیدتر ایالات متحده و سایر دولت‌ها در مورد گروگان‌گیری شده‌اند و خواستار اقدامات بین المللی منسجمی هستند که می‌تواند رژیم‌های گروگان‌گیر را بازدارند.
حبس خارجی‌ها برای گرفتن امتیاز یا باج
به گفته تحلیلگران منطقه‌ای، گروه‌های حقوق بشری و سابق مقامات ارشد ایالات متحده، عناصر تندرو در ایران که همچنان در مورد اقدامات دیپلماتیک واشنگتن تردید دارند، از اقدامات تحریک آمیز گذشته از جمله زندانی کردن اتباع خارجی حمایت می‌کنند تا احتمال هرگونه نزدیک شدن به غرب را تضعیف کنند.
مالی درباره مذاکرات درباره زندانیان گفته:
«ما مقداری پیشرفت کرده ایم اما هنوز موفق نشده‌ایم.»
مالی گفت حتی اگر مذاکرات هسته‌ای به توافق ختم نشود، ایالات متحده همچنان به دنبال توافق در مورد آزادی زندانیان است.
مالي گفت ناپسند است كه بايد برای آزادی آمريكايی‌ها مذاكره كرد، زيرا آنها هيچ جرمی مرتكب نشده‌اند و بايد بدون هيچ شرطی آزاد شوند.
گروه‌های بین‌المللی حقوق بشری می‌گویند آمریکایی‌ها و همچنین تعدادی از اروپایی‌های بازداشت شده در ایران به اتهامات بی اساس زندانی شده و از حقوق اساسی شهروندی محروم شده‌اند.
ایران این ادعا را رد می‌کند و می‌گوید واشنگتن باید اتباع ایرانی را که در ایالات متحده بازداشت شده‌اند، آزاد کند.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در نامه‌ای به ان بی سی نیوز گفته:
«آزادی شهروندان ایرانی که به ناحق -و بر اساس اتهامات جعلی و ادعاهای ساختگی -در ایالات متحده بازداشت شده‌اند، همیشه از اولویت‌های مهم جمهوری اسلامی ایران بوده است. اما متأسفانه ایالات متحده این موضوع را در گفت‌وگوهای وین به گروگان گرفته است.»
او گفته:
«در این زمینه پیشرفت‌هایی صورت گرفته است اما هنوز کافی نیست. انتظار داریم دولت ایالات متحده با مسوولیت بیشتری عمل کند.»