خبرگزاری بلومبرگ در آمریکا از قول منابعش در تیم مذاکرات هسته‌ای این کشور نوشت که ایالات متحده و ایران همچنان بر سر جزئیات کلیدی احیای برجام اختلاف دارند و ممکن است چندین هفته برای حل اختلافات‌شان زمان نیاز باشد.
انتظارات برای بروز پیشرفت و تحولی قریب‌الوقوع با پاسخ واشنگتن و تهران به پیشنهاد «نهایی» اتحادیه اروپا که تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران از جمله صادرات نفت را در ازای کاهش گستره برنامه هسته‌ای تعلیق می‌کند، افزایش یافته است.
حال برداشت‌ها از وضع کنونی مذاکرات به نوعی متضاد است. یکی از مقام‌های بلندپایه اروپایی به وال‌استریت ژورنال گفته که طرفین به مرحله احیای برجام نزدیک نشده‌اند. با این حال، دو مقام دیگر که از مذاکرات مطلع بودند به بلومبرگ گفته‌اند که موضوعات مورد اختلاف بر سر بسته شدن پرونده پادمانی و دریافت غرامت‌اقتصادی در صورت خروج دولت آینده آمریکا از توافق است.
مقام‌های ایرانی به صراحت گفته‌اند بدون مختومه شدن پرونده پادمانی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی احیای برجامی در کار نخواهد بود. محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در یک هفته گذشته بارها در حساب توییتری و مصاحبه‌هایش بر این نکته پای فشرده است.
سوالات پادمانی آژانس به فعالیت‌های اعلام‌نشده ایران در سه مکان مربوط می‌شود که در آن‌ها ذرات شکافت‌پذیر با منشا انسانی یافت شده است. محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی که رهبری تیم فنی برای رفع اختلاف با آژانس را برعهده دارد در روزهای گذشته گفت که ایران همواره تحت یک رژیم گسترده از نظارت‌های بین‌المللی قرار داشته و هیچ فعالیت نامتعارفی بدون طی روندهای اطلاع‌رسانی به آژانس انجام نداده است. اسلامی در ماه‌های گذشته بر نقش اسرائیل در شبهه‌افکنی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران تاکید کرده است. شاید بیشتر به این دلیل که اسناد مربوط به این فعالیت‌های اعلام‌نشده را تل‌آویو در سال ۱۳۹۷ در اختیار کشورهای غربی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داد. اطلاعاتی که در بازرسی بعدی آژانس صحت آن‌ها تایید شد.
بازار نفت تشنه توافق است
دلالان بین‌المللی نفت و گاز به دقت وضعیت مذاکرات هسته‌ای و فراز و فرود آن را دنبال می‌کنند. قیمت‌های بالای انرژی باعث افزایش تورم در سراسر جهان شده است و شاید احیای برجام برای بازار انرژی آن خبر خوشی باشد که اکنون بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز دارد. این توافق می‌تواند میلیون‌ها بشکه نفت و محصولات پالایش‌شده‌ای را که ایران از زمان اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا در سال ۲۰۱۸ توسط دولت ترامپ ذخیره کرده است، آزاد کند.
اما در حالی که طرف‌های مذاکره به طور علنی درباره جزئیات تحولات اخیر اظهار نظر نکرده‌اند، این احساس وجود دارد که تهران برای اعطای امتیازات بیشتر با فشار مواجه است. صرف‌نظر از موضوع درخواست غرامت و تضمین در صورت خروج مجدد آمریکا از برجام و جدا کردن موضوع توافق هسته‌ای از سوالات پادمانی آژانس محور این فشارها است.
امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه روز جمعه ۲۶ اوت، ۵ شهریور در جریان سفر به الجزایر گفت که اکنون توپ در زمین ایران است.
سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید هم اذعان کرد که شکاف‌هایی در مذاکرات وجود دارد و گفت که ایالات متحده به مذاکره ادامه می‌دهد. او اطلاعات محدودی در مورد مفاد توافق احتمالی ارائه کرد و تنها گفت که بخش زیادی از سانتریفیوژهای ایران حذف خواهند شد و حتی اگر ایران از توافق خارج شود، برای دستیابی به سلاح هسته‌ای به شش ماه زمان نیاز دارد.
ایران روز چهارشنبه گفت که در حال بررسی پاسخ آمریکا به طرح اتحادیه اروپاست و پس از تکمیل ارزیابی‌اش، اظهارنظر خواهد کرد. جزییات بیشتری ارائه نشد مگر اینکه این موضوع هویدا شد که این رفت و برگشت پیام‌ها و متن‌ها میان تهران و واشنگتن احتمالاً ادامه دارد.
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، که بازرسان آن برای بیش از سه سال در حال بررسی آثار اورانیوم کشف‌شده در سه سایت اعلام‌نشده هستند، در ماه سپتامبر دو نشست کلیدی برگزار می‌کند که با حضور مقام‌های ارشد همه طرف‌های توافق اولیه برجام خواهد بود.
سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت که ایران باید به سؤالات آژانس پاسخ دهد و آمریکا در حمایت از استقلال آژانس مصر است.
تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در هفته‌های اخیر به عنوان یک نقطه اختلاف و مانع بزرگ برای پیشرفت ظاهر شده است. اما رافائل گروسی، مدیر کل آژانس چند روز پیش در مصاحبه‌ای با پی‌بی‌اس ضمن تاکید بر غیرسیاسی بودن روند تحقیقات نهاد متبوعش گفت که امکان حل موضوع سوالات پادمانی به صورت فنی وجود دارد.
دیپلمات آرژانتینی با بیان اینکه احیای توافق هسته‌ای به ناظران آژانس بین المللی انرژی اتمی این امکان را می‌دهد که نظارت گسترده و بازرسی‌های فوری را از سر بگیرند، گفت: «ما به آنجا خواهیم رسید».
ایران می‌خواهد ببیند که شورای حکام آژانس در نشست یک هفته‌ای که از روز ۱۲ سپتامبر در وین تشکیل می‌شود، چگونه با موضوع سوالات پادمانی برخورد می‌کند. مقام‌های غربی به بلومبرگ گفته‌اند که اگرچه بعید است آژانس به طور کامل موضوع پادمانی را کنار بگذارد، اما بازرسان ممکن است بتوانند کار خود را در چارچوب توافق هسته‌ای جدید به پایان برسانند.
کنگره دوباره قرمز خواهد شد؟
ایالات متحده در روزهای گذشته پس از شلیک موشک به دو پایگاه‌شان در سوریه، حملات هوایی را در شرق این کشور علیه گروه‌های وابسته به سپاه پاسداران انجام داد. برخی تحلیلگران گفتند که تنش آمریکا و ایران در سوریه برای راضی کردن اسرائیل به احیای برجام است.
دولت بایدن ارتباط این حملات با مذاکرات را رد کرد. حملات منطقه‌ای ایران و گروه‌های نیابتی آن در گذشته در دوره‌های افزایش تنش‌ها بر سر مذاکرات هسته‌ای تشدید شده، اگرچه هفته‌های اخیر به جز مورد سوریه، فضا نسبتاً آرام بوده است.
خطر بزرگ برای بایدن و اروپا آن است که حتی اگر واشنگتن و تهران با احیای این توافق موافقت کنند، اجرای آن یک چالش خواهد بود و مراحل مختلفی باید طی شود تا به روز اجرا برسیم و این به آن معناست که بازگشت کامل ایران به بازارهای نفت ماه‌ها طول می‌کشد.
این یک مشکل برای مقام‌های آمریکایی است که روی طناب مذاکره راه می‌روند. هر گونه امتیاز اضافی که به ایران داده شود، چشم انداز تغییر آرایش بازیگران در کنگره آمریکا را تشدید می‌کند. این موضوع پتانسیل آن را دارد که به انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره ایالات متحده در ماه نوامبر سرایت کند.
وضعیت محتمل این است: با توافقی نیمه‌کاره که هنوز نتوانسته قیمت‌های انرژی را کاهش دهد و تورم مصرف‌کننده در آمریکا را مهار کند، دموکرات‌ها در خطر از دست دادن کنترلشان بر سنا قرار می‌گیرند. از هم‌اکنون آتش‌بار سنگین جمهوری‌خواهان برای ضعیف نشان دادن دولت بایدن و دموکرات‌ها در قبال ایران آغاز به کار کرده است. برای دولت بایدن، راه مقابله با این حملات تغییر قابل توجه در بازار انرژی، ورود سریع نفت ایران به مدار عرضه و کاهش قیمت‌ها در پمپ بنزین‌ها و فروشگاه‌های کشورهای غربی است.