روز چهارشنبه ۱۴ تیر ۱۴۰۲ / ۵ ژوئیه ۲۰۲۳ کشورهای کانادا، اوکراین، بریتانیا و سوئد شکایتی را علیه جمهوری اسلامی ایران در دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) در رابطه با سرنگون کردن عمدی پرواز PS752 خطوط مسافربری اوکراین به دست سپاه پاسداران به ثبت رساندند.
کوروش دوست‌شناس، سخنگوی انجمن خانواده‌های پرواز PS752 به زمانه می‌گوید ثبت شکایت از جمهوری اسلامی در دیوان بین‌المللی دادگستری بزرگ‌ترین قدم در راستای تحقق دادخواهی و عدالت است و خانواده‌های دادخواه هواپیمای اوکراینی ۴۲ ماه منتظر چنین لحظه‌ای بودند.
این اولین شکایت رسمی علیه جمهوری اسلامی در دیوان بین‌المللی دادگستری از جانب چهار کشوری است که اتباع آنها در نتیجه ساقط شدن پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین کشته شدند.
زمانه برای بررسی این شکایت و اهمیت آن با کوروش دوست‌شناس، سخنگوی خانواده‌های پرواز PS752 گفت‌وگو کرده است.
گفت‌وگوی زمانه با کوروش دوست‌شناس را بشنوید:
دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) همزمان با ثبت این شکایت، طی بیانیه‌ای مطبوعاتی اعلام کرد این شکایت درباره اختلافات بر اساس کنوانسیون سرکوب اقدامات غیرقانونی علیه ایمنی هواپیمایی کشوری (کنوانسیون مونترال) است.
کشورهای کانادا، اوکراین، بریتانیا و سوئد می‌گویند ایران مجموعه‌ای از تعهدات خود تحت کنوانسیون مونترال را که منجر به سرنگونی یک هواپیمای غیرنظامی (هواپیمای اوکراینی) در تاریخ ۸ ژانویه ۲۰۲۰ شده، نقض کرده است.
کوروش دوست‌شناس به زمانه می‌گوید سه روز انکار و پنهان‌کاری درباره شلیک پدافند هوایی سپاه پاسدران به پرواز PS752، پاک‌سازی محل حادثه قبل از انجام تحقیقات، بی‌احترامی به کشته‌شدگان و خانواده‌های قربانیان، برخورد حکومت بعد از حادثه، عدم همکاری برای آشکار شدن حقیقت، شلیک به یک هواپیمای مسافربری در حال پرواز و موارد دیگر همگی نقض‌کننده کنوانسیون مونترال و دیگر کنوانسیون‌های بین‌المللی است که جمهوری اسلامی به آنها متعهد است.
به گفته کوروش دوست‌شناس، خانواده‌های پرواز اوکراینی اعلام کرده‌اند همه راه‌های قانونی را طی خواهند کرد.
دیوان بین‌المللی دادگستری به حل اختلاف و شکایت بین کشورها رسیدگی می‌کند. از این‌رو کشورهایی که اتباع آنها در نتیجه ساقط کردن هواپیمای اوکراینی کشته شدند، در شکایت ثبت شده در دیوان دادگستری بین‌المللی گفته‌اند جمهوری اسلامی همه اقدامات عملی برای جلوگیری از ارتکاب عمل غیرقانونی و عمدی یک جرم در ماده یک کنوانسیون مونترال را انجام نداده است. همچنین در این شکایت گفته شده بعد از ساقط کردن هواپیمای اوکراینی، تحقیق و پیگرد کیفری بی‌طرفانه، شفاف و منصفانه مطابق با قوانین بین‌المللی در رابطه با عاملان و آمران این جنابت را انجام نداده است.
انجمن خانواده‌های پرواز PS752 در تاریخ ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۲ مستقلا شکایتی را در دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) به ثبت رساندند. سخنگوی انجمن خانواده‌های پرواز اوکراینی به زمانه می‌گوید آنها از کشورهایی که به دیوان بین‌المللی دادگستری شکایت بردهند خواستارند تا از شکایت خانواده‌ها در دیوان کیفری بین‌المللی نیز حمایت کنند.
دیوان بین المللی دادگستری (ICJ) مستقر شهر لاهه هلند، ارگان قضایی اصلی سازمان ملل متحد است. دیوان بین‌المللی دادگستری توسط منشور سازمان ملل متحد در ژوئن ۱۶۴۵ تأسیس شد و از سال ۱۹۴۶ رسما آغاز به فعالیت کرد. این دیوان از پانزده قاضی تشکیل شده که برای یک دوره ۹ ساله توسط مجمع عمومی و شورای امنیت سازمان ملل متحد انتخاب می‌شوند.