ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو شامگاه سه‌شنبه ۲۰ تیر / ۱۱ ژوئیه در یک نشست خبری در ویلنیوس لیتوانی محل برگزاری اجلاس سران ناتو شرکت کرد و در آن درباره چگونگی پیوستن اوکراین به این ائتلاف نظامی سخن گفت.
استولتنبرگ گفت کشورهای عضو ناتو بر سر سه موضوع در مورد اوکراین توافق کردند: نخست آنکه آن‌ها می‌خواهند به ارتش اوکراین کمک کنند تا به استانداردهای ناتو دست یابد؛ دوم، یک شورای جدید از ناتو و اوکراین تشکیل می‌شود تا دیدارهایی با هم داشته باشند؛ و سوم آنکه تأکید شد که اوکراین نه اکنون، بلکه پس از «فرآیندی یک مرحله‌ای»، یعنی زمانی که جنگ در این کشور پایان گرفت «عضو ناتو شود».
استولتنبرگ افزود ناتو همچنین قصد دارد ۳۰۰ هزار سرباز را در راستای بازدارندگی سریع مستقر کند. ظرفیت‌های تولید از جمله در زمینه مهمات نیز باید افزایش یابد. بودجه ناتو هم در سال ۲۰۲۳ بیش از هشت درصد افزایش خواهد یافت که بزرگترین افزایش بودجه در چند دهه اخیر است.
به‌گفته دبیرکل ناتو دست‌کم دو درصد از تولید ناخالص ملی همه اعضای ناتو باید به عرصه دفاعی اختصاص یابد.
پیش از این، ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین که قرار است در اجلاس دو روزه سران ناتو شرکت کند، در توئیتی بسیار تند نوشت: «به‌نظر می‌رسد اراده‌ای برای دعوت اوکراین به ناتو یا عضویت آن در این ائتلاف وجود ندارد.»
زلنسکی تعیین نکردن جدول زمانی برای عضویت اوکراین در ناتو را «پوچ» خواند و تأکید کرد که این امر مسکو را تشویق می‌کند تا به «ترور» خود در اوکراین ادامه دهد.
ینس استولتنبرگ در پاسخ به پرسشی درباره سخنان زلنسکی، پیام ناتو به کی‌یف را «مثبت» و «محکم» خواند و گفت: «برای پیوستن اوکراین به ناتو، طبق روال متداول دو گام ضروری نیست، بلکه تنها یک گام لازم است. اما بحث کنونی پیروز شدن اوکراین در جنگ است. بدون پیروزی، مسئله الحاق ممکن نمی‌شود به همین دلیل هم در مورد تحویل سلاح‌های جدید به اوکراین تصمیم گرفته شد.»
او در پاسخ به این پرسش که چرا ناتو چارچوب زمانی برای الحاق اوکراین تعیین نمی‌کند، گفت آن‌ها بر روی یک «راه عملی» برای نزدیکتر کردن اوکراین به ناتو توافق کرده‌اند و «هرگز نشانه‌ای قوی‌تر از این وجود نداشته است».
در بیانیه ناتو آمده است: «ما به‌طور کامل از حق اوکراین برای مذاکره در مورد ترتیبات امنیتی خود حمایت می‌کنیم. آینده اوکراین ناتو است. (…) اوکراین که به‌طور فزاینده‌ای قابلیت همکاری و ادغام سیاسی در ائتلاف را نشان داده، پیشرفت قابل توجهی در مسیر اصلاحات خود داشته است.»
در بیانیه همچنین گفته شده است که ارسال کمک‌های تسلیحاتی ناتو به اوکراین تحت بسته کمک‌های جامع (CAP) همچنان در اولویت است. ناتو گفته است که از زمان اجلاس سران در مادرید، کشورهای عضو بیش از ۵۰۰ میلیون یورو برای کمک به بازدارندگی و دفاع از این کشور متعهد شده‌اند و ناتو از اوکراین «در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت» پشتیبانی می‌کند.
بیانیه افزوده است: «امروز توافق کردیم که بسته کمک‌های جامع را به‌عنوان یک برنامه چند ساله برای اوکراین توسعه دهیم. کمک‌های ارائه‌شده به بازسازی بخش امنیتی و دفاعی اوکراین به قابلیت همکاری کامل این کشور با ناتو کمک خواهد کرد.»
روز گذشته رهبران کرملین پیوستن اوکراین به ناتو را تهدیدی جدی علیه روسیه خواندند. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت در صورت گسترش ناتو، مسکو «گام‌هایی فراخور برخواهد داشت».
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز گفت مسکو «تمامی آن‌چه را در نشست ناتو در ویلنیوس گفته شد، به دقت تجزیه و تحلیل می‌کند تا اقداماتی را برای تضمین امنیت روسیه انجام دهد.»
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه نیز نشست ناتو را شکست‌خورده خواند و گفت: «تصمیم واشنگتن برای تأمین بمب‌های خوشه‌ای حتی متحدان آمریکا را شوکه کرد.»
آمریکا جمعه ۱۶ تیر / ۷ ژوئیه اعلام کرد که به اوکراین برای مقاومت در برابر تجاوز نظامی روسیه بمب خوشه‌ای می‌دهد. گروه‌های حقوق بشر و دبیرکل سازمان ملل از تصمیم واشنگتن در مورد ارسال این نوع از مهمات انتقاد کردند.